bernard_lievegoed_-_aspecten_van_het_probleem_samenwerken.pdf

ts-Gravenhage 1 9 5 8 . No. 4 1 U. D. C. 6 5 . 0 1 . 2 . 6 Gemeenschappelijk o r m a t i e - e n Do cumentatiebureau voor O r g a n i s a t i e w e r k i n de R i j k s d i e n s t . ASPECTEN v a 4 . 11 : P t : P RO B L E EM

SAMENWERKEN Rrof D r. B . C J : L I E V EG O ED ss

Ve r s l a g v a n de v o o r d r a c h t e, n d i s c u s s i e gehouden d o o r P r o f D r - B C , J. LieVegoed 'b i j z o n d e r h o o g l e r a a r vanwege d e S t i c h - ' : t i n g t o t b e v o r d e r i n g d e r S o c i a l e P e d g gogie a a n de Economische' Hogeschool t e , Rotterdam, v o o r , d e o r g a n i s a t i e - a d V i s e t i r s , 2 van d e R i j k s o v e r h• e_ i d -o-p 1 ma a r t 1 9 5 7 ,

Ned P o é d r-r - 5 - - ' & - • 1 • - i l - : • , 7

• INTERACTIE PROBLEMEN. 0 1 1 - P s r c h o l o g i s c h e n d e n . • 011 O o r z a k e n . 0 1 2 elders chapsfunct 1 2 weersta ENKELE ANDERE GROEPSVORIIEN. 16 De d i r e c t e en de i n d i r e c t e groep.. 1 6 De k o r t e en de lange groep.. S l o t o p m e r k i n g e n o P o * o . c . . . . ,

1 8 - - s • - . D I S C U S S I E . e o > e G rd i k o

•• 0 - • 0 - M

S T R U C T U P R O B L E M E N

3 D e - i n f o r t n a t i e f a s e

De besprekingsfase. 8 - De besluitvormingsfase 9 D e s a m e n v a t t i n g . .

1 , 0 _ • • ,, , • • • P a g i ;

– 2 - SYLLABUS Samenwerking w o r d t daarom s t e e d s weer a l s e e n b e h o e f t e e n een noodzaak b e l e e f d , omdat h e t oude p a t r o o n v a n l e i d i n g geven, w a a r b i j d e l e i d e r d e deskundige was o p a l l e gebieden, n i e t meer f u n c t i o n e r e n k a n . Er o n t w i k k e l t z i c h een n i e u w p a t r o o n w a a r b i j samenwerking, h o r i z o n t a a l e n v e r t i c a a l , n o o d z a k e l i j k w o r d t om de s t e e d s i n g e - w i k k e l d e r wordende d i f f e r e n t i a t i e v a n deze samenleving t e kunnen besturen. • Samenwerking h e e f t e e n a a n t a l d i r e c t e e n i n d i r e c t e a s p e c t e n die een g e b i e d b e s t r i j k e n . a n a f d e b e s p r e k i n g b i n n e n d e z i c h t - bare g r o e p , t o t a a n de o r g n i s a t i e v a n samenwerkende groepen e n - b e l e i d s v o r m i n g d o o r s a m e n w r k i n g t o e D e z e a s p e c t e n - z p i e e l b e s t u d e e r b a a r ; m a a r .i f r a t m e e r b e t e k e n t , e r z i j n w e g e n o m door o e f e n i n g e n kennisverrheerdering op d i t g e b i e d d e e i g e n s o - c i a l e v a a r d i g h e i d t e v e r h o e n . –Onder s o c i a l e v a a r d i g e i d v e r s t a a n w i j h e t complex v a n v e r - mogens waardoor men z e l f k n samenwerken e n anderen i n hun samenwerking l e i d i n g k a n geven, De a f e n s e h o o l v o o r deze vorm v a n s o c i a - - l e v a a r d i g h e i d i s n o g a l t i d d e d i r e c t e g r o e p . H i e r i n k a n z i c h t - baar werden welke r e s u l t a t n v e r s c h i l l e n d e vormen v a n l e i d e r s c h a p geven. Het z o r g v u l d i g behand l e n v a n de procedure v a n p r o b l e e m e p l o s - s i n g l i n f o r t a t i e - b e s p r e k i pr_ b e s l u i t v o r m i n g - k a n een s t e u n z i j n om een f u n c t i o n e e l , d o e l g e i c h t werken v a n de g r o e p t e b e v o r d e r e n . Samenwerking n a a r een d o e l o n t s t a a t p a s a l s d e g r o e p h e t d o e l a l s h a a r d o e l a a n v a a r d t e n d u i d e l i j k z i e t . D i t z e l f d e g e l d t o o k d - a r waar d e g r o e p b e s t a a t u i t v e r t e g e n - woordigers v a n v e r s c h i l l e n e o r g a n i s a t i e s . H e t g e v a a r i s h i e r d a t de “samenwerking” o n t a a r d t i n een s t r i j d g r o e p , w a a r i n i e d e r z i j n doel n a s t r e e f t . Verbeterin-14 i s p a s t e k r i j g e n a l s d e g r o e p d e c r i t e r i a gevonden h e e f t , d i e d e gemeenschappelijke c r i t e r i a k u n - nen z i j n om m o g e l i j k e , b e s l u i t v o r m i n g t e t o e t s e n . Samenwerking, g e z i e n a l s e e n g r o e p mensen o r weg n a a r een g e s t e l d d o e l , h e e f t p e r s o o n l i j k e a s p e c t e n v o o r een i e d e r , e n a r - beidsaspecten d i e met h e t g s t e l d e d o e l samenhangen. Sociale v a a r d i g h e i d i n samenwerking b e s t a a t u i t d e k u n s t om beide groepen v a n problemen t e h a n t e r e n i n de v e l e s i t u a t i e s w a a r - i n samenwerking n o o d z a k e l i j i s . D i t i s v o o r a l m o e i l i j k i n een f o r m e l e , h i ë r a r c h i s c h e o r g a n i s a t i e . Van deze s i t u a t i e s z u l l e n besproken worden: de samenwerking met c o l l e g a ' s o p h o r i z o n t a a l n i v e a u a l s c h e f a l s o n d e r g e s c h i k t e met adviserende f u n c t i o n a r i s s e n van v e r s c h i l l e n d e o r g a n i s a t i e s . q . departementen). - 0 - 0 - 0 - M i j n e h e r e n 9 • S a, m e n w e r k i n g i s e e n p r o b l e em d a t , z o a l s i k i n d e s y l l a b u s gezegd h e b , i n de tegenwoordige t i j d d , l á r o m z o b e l a n g r i j k i s — e n nog b e l a n g r i j k e r t a l *morden — omdat s t e e d s meer v r a a g s t u k k e n , d i e v r o-e g e r d o o r e e n e n k e l mens9 konden warden o v e r z i e n t e g e n— woordig d o o r groepen v a n mensen samen behandeld moeten worden. I k w i l aangaande h e t probleem “samenwerken” n u geen u i t v o e r i g e theo— , r e t i s c h e beschouwingen v o o r u houden, maar h e t b e z i e n v a n u i t ver— - s c h i l l e n d e g e z i c h t s p u n t e n , om na t e gaan o f d a a r i n een zekere s t r u c t u u r i s t e o n t d e k k e n . Laat i k mogen u i t g a a n v a n een z e e r eenvoudige, d i r e c t e , s i — t u a t i e n . l . e e n g r o e p mensen d i e e e n gemeenschappelijke t a a k op z i c h neemt, w e l k e d a a r i n b e s t a a t , d a t t o t e e n g e z a m e n l i j k b e s l u i t moet worden gekomen o f e e n gemeenschappelijk a d v i e s moet worden u i t g e b r a c h t . I n deze z e e r bepaalde, c o n c r e t e s i t u a t i e hebben we te maken met twee groepen v a n problemen n . l p r o b l e m e n d i e samen— , hangen met d e g r e e p e n problemen d i e samenhangen met h e t d o e l . De e e r s t e g r o e p problemen i s d i e v a n de k r a c h t e n , w e l k e wer— ken t u s s e n mensen d i e samen een z e k e r d o e l w i l l e n b e r e i k e n , d e psychologische problemen d i e samengaan met d e i n t e r a c t i e t u s s e n - mensen. De tweede g r o e p i s d i e v a n de problemen, - w e l k e v e r b a n d houden met h e t s t a p v o o r s t a p gaan v a n de weg n a a r h e t d o e l , d e _problemen v a n h e t geven v a n s t r u c t u u r a a n de samenwerking. L a a t , i k beginnen met d e tweede g r o e p , d u s met d e s t r u c t u U r p r o b l e m e n m . b . t . d e samenwerking. STRUCTUURPOBLEMEN, I k meen d a t a l s men aan een g r o e p , a a n een team v a n mensen dat n a a r een bepaald d o e l w i l werken, e e n bepaalde s t r u c t u u r v o o r hun werkzaamheden h e e f t gegeven, men e i g e n l i j k h e t b e l a n g r i j k s t e - van de samenwerking b e r e i k t h e e f t . Men h e e f t dan. 11. - 1, b e r e i k t d a t • die g r o e p i n s t a a t i s geweest om h e t gemeenschappelijke :doel duid e l i j k t e z i e n e n om een weg u i t t e s t i p p e l e n om d a t d o e l t e be— - r e i k e n . Wanneer men d o e l e n weg d u i d e l i j k z i e t z u l l e n ' v e e l M i n d e r i n t e r a c t i e s n o d i g z i j n om h e t d o e l t e b e r e i k e n dan .wanneer een groep d o e l , en weg n i e t d u i d e l i j k z i e t . I n onderstaande t e k e n i n g v i n d t u i n b e e l d g e b r a c h t l i n k s , •„, - - groep e n r e c h t s h e t d o e l d a t b e r e i k t moet worden, _beide -verbonden,' , - • • door d e weg, d i e n a a r h e t d o e l v o e r t . groep o weg n a a r h e t d o e l 1 doel De Weg n a a r h e t d o e l v a l t i n d r i e b e l a n g r i j k e f a s e n t e ver, - . delen. I n de e e r s t e f a s e moet d e g r o e p h e t d e e l gaan z i e n , d . w. z . de g r o e p moet d e n o d i g e i n f o r m a t i e werden v e r s c h a f t , z o d a t h e t d o e l i n de v o o r s t e l l i n g s w e r e l d v a n de met e l k a a r samenwerkende personen een d u i d e l i j k e e n een v o e r i e d e r v a w h e n g e l i j k e v o o r s t e l l i n g h e e f t . De tweede f a s e b e s t a a t h i e r i n d a t h e t d o e l i n b e s p r e k i n g w o r d t gebracht. I n deze b e s p r e k i n g g a a t h e t om h e t u i t w i s s e l e n v a n standpunten, h e t s t e l l e n v a n de g e z i c h t s p u n t e n d i e h e t probleem bevat, h e t u i t e n v a n meningen p r o e n c o n t r a e n t e n s l o t t e om e e n , o o r d e e l s v o r m i n g b i j d e deelnemers. I n de d e r d e f a s e komt men- , » v i a d e b e s p r e k i n g t o t d e b e - s l u i t v o r m i n g , a l s s l u i t s t u k v a n d i e besprekingen. De i n f o r m a t i e f a s e . Deze d r i e b e l a n g r i j k e 'fasen o f s t a p p e n kunnen weer werden onderverdeeld. L a a t i k beginnen met h e t e e r s t e o n d e r d e e l v a n d e eerste s t a p , 12.1. d e i n f o r m a t i e z e l v e . De i n f o r m a t i e i s e e n z e e r - , b e l a n g r i j k element i n de samenwerking. O v e r d i e i n f o r m a t i e i s h e e l wat t e v e r t e l l e n , v e e l meer dan i k vanavond v o o r u k a n doen. Hoe v a n z e l f s p r e k e n d h e t o o k s c h i j n t t e z i j n d a t , a l s men een groep een bepaald d o e l s t e l t , d i e g r o e p d a a r o m t r e n t dan o o k b e h o o r - l i j k moet werden g e I n f o r m e e r d , h e t . 'ie e e n f e i t d a t t e g e n deze v a n - rzelfsprekende r e g e l h e r h a a l d e l i j k w o r d t gezondigd. D a a r i s e e n a a n t a l redenen v o o r, a l s o o k v o o r h e t f e i t d a t i n f o r m a t i e v a a k z e e r s l e c h t overkomt. E e n ' a a n t a l p s y c h o l o g i s c h e e n t e c h n i s c h e redenen i s e r o e t z a a k v a n d a t een b e h o o r l i j k e d o o r s t r o m i n g e e n b e h o o r l i j k f u n c t i o n e r e n v a n i n f o r m a t i e w o r d t belemmerd. Een eenvoudige p s y c h o l o g i s c h e r e d e n d a a r v o o r i s d a t h e t b e - z i t v a n i n f o r m a t i e macht b e t e k e n t . A l s i k i e t s w e e t , d a t 'een a n - - d e r - ••••••••••'.'.,••'• 7 . 4 1 , K - der n i e t weetÇ d a n heb i 1 e e n zekere macht, d a n v e r k e e r : i k 1 h e e n ' bepaalde ' s i t u a t i e , waardoor ' i k b e l a n g r i j k ben- De -Meng d i e i n f c r “ - - : - _ m a t i e - b e z i t k o e s t e r t d e z e v a a k a l s o f h e t e e n g e l i e f k o o s d s k i n d w a s en é t a a t h a a r daarom l i e v e r n i e t a f . Naast d e d i k w i j l s g r o t e p s y - chologische weerstand om i n f o r m a t i e a f t e s t a a n i s : e r d e n e i g i n g om i n f o r m a t i e maar h a l f t e geven, soms v e r g e z e l d v a n e n k e l e a a n - duidingen w a a r u i t d e a n d e r moet b l i j k e n d a t men nog w e l meer w e e t , maar n i e t geneigd i s d i t t é v e r t e l l e n . H e t b e z i t v a n i n f o r m a t i e i s q u a m a c h t s f a c t o r, i n d e r d a a d 4én-van de p s y c h o l o g i s c h e redenen waarom de i n f o r m a t i e v a a k n i e t o f n i e t v o l l e d i g w o r d t doorgegeven_ De i n f o r m a t i e s t r o o m t i n een bepaalde l i j n v a n de e e n n a a r de a n d e r. D i t f e i t i s e r o o r z a a k v a n d a t d e i n f o r m a t i e h e r h a a l d e - l i j k w o r d t g e z e e f d , B i j e l k e s t o p p l a a t s onderweg h e e f t e e n zekere s e l e c t i e p l a a t s , d i e met e e n o f andere r e d e n w o r d t gemotiveerd b v. met -“daar k a n i k m i j n c h e f t o c h n i e t l a s t i g mee v a l l e n . ” Vaak b l i j f t d a n op e l k e p l a a t s e e n k l e i n s t u k j e i n f o r m a t i e a c h t e r, z o - ,-.- dat e r t e n s l o t t e maar w e i n i g o v e r b l i j f t . I e d e r meent d i t t e - — r e c h t t e doen, e n meent o o k d a t t o t z i j n p l i c h t e n v e r a n t w o o r d e - - ' , l i j k h e i d b e h o o r t om de i n f o r m a t i e o p z i j n n i v e a u g e d e e l t e l i j k vast t e houden. I n w e r k e l i j k h e i d z i j n h e t g e w o o n l i j k p s y c h o l o g i - sche redenen d i e d a a r t o e l e i d e n . Een andere r e d e n waarom i n f o r m a t i e d i k w i j l s s l e c h t t o t h a a r r e c h t komt i s d a t h e t ontvangen v a n i n f o r m a t i e e e n bepaalde v e r - a l s d i e om i n f o r m a t i e d o o r t e geven. D i t - s p e e l t i n h e t o r g a n i s a - t o r i s c h e l e v e n een g r o t e r o l . Naast deze twee fundamentele p s y c h o l o g i s c h e remmingen om i n f o r m a t i e t e l a t e n doorstromen i s e r o o k een t e c h n i s c h e . Va n de i n f o r m a t i e , d i e iemand h e e f t e v e r t e d r a g e n , h e e f t h i j e e n b e - paalde v o o r s t e l l i n g . M e t b e h u l p v a n de t a a l moei h i j _deze i n f o r - . matje a a n de a n d e r overbrengen, d i e z i c h daarvan e c h t e r een eigen v o o r s t e l l i n g v o r m t , E l k e i n f o r m a t i e v i n d t daarom i n een d u b b e l e ' v e r t a l i n g p l a a t s e n i s daarom een b r o n v a n m i s v e r s t a n d . De i n f o r m a t i e g e v e r z a l z i j n v o o r s t e l l i n g i n zodanige b e w o o r d i n - gen t r a c h t e n t e v a t t e n d a t h e t b e e l d z o goed m o g e l i j k , o v e r k o m t , , , . maar h i j z a l bepaalde d i n g e n z'b v a n z e l f s p r e k e n d vinden;-:dat:l u j . , - ze •de a n d e r n i e t mededeelt. - ' D e a n d e x • d i é d e v e r z w e g e n d i n g a n t w o o r d e l i j k h e i d meebrengt. A l s iemand v a n . i e t s . a f w e e t i s h i j tevens v a a k v e r a n t w o o r d e l i j k . Men h o o r t w e l d a t iemand _zegt, ” i k ' w i l e r n i e t á v a n weten, d a n heb i k e r o o k n i e t s mee t e maken en d r a a g e r geen v e r a n t w o o r d e l i j k h e i dv o o r . “ I k a c h t d e p s y c h o - l o g i s c h e a f w e e r om i n f o r m a t i e t e ontvangen minstens e v e n g r o o t t a a l - 6 • i n h e t g e h e e l n i e t v a n z e l f s p r e k e n d v i n d t , v e r t a a l t - d e i n f o r m a t i e binnen z i j n e i g e n w e r e l d b e e l d , b i n n e n z i j n e i g e n k a d e r v a n e r v a - r i n g e n , g e e f t d u s z i j n e i g e n v e r t a l i n g aan de hem doorgegeven i n - f o r m a t i e . D i t f e i t d o e t z i c h a l b i j e e n eenvoudige vorm v a n i n - f o r m a t i e v o o r, b . v. - b i j e e n n i e t i n g e w i k k e l d e w e r k o p d r a c h t . Onderstaand schema moge t e r v e r d u i d e l i j k i n g dienen, • \ \ v o o r - \ a:telling I de v e r g e l i j k i n g daarvan g e e f t v e r s c h i l l e n t e z i e n s Y 8 M 7 r i g b i j c e ander t a a l . die v e r - staan w o r d t door de ander - Onderzoekingen b e t r e ff e n d e d e v e r a n d e r i n g e n welke d e i n f o r - matie o n d e r g a a t wanneer z i j l a n g s e e n a a n t a l personen w o r d t g e - voerd, hebben g e l e i d t o t d e c o n c l u s i e d a t e r e e n zekere w e t m a t i g - heid i n d i e v e r a n d e r i n g e n v a l t t e c o n s t a t e r e n . Men c o n s t a t e e r d e dat d i e v e r a n d e r i n g e n konden worde,n g e r u b r i c e e r d i n d r i e c a t e g o - r i e e n , i n s i m p l i fi c a t i e , d o m i n a n t i e e n r a t i o n a l i s a t i e , Onder s i m p l i fi c a t i e v e r s t a i k h e t v e r s c h i j n s e l d a t e e n i n - f o r m a t i e eenvoudiger w o r d t doorgegeven naarmate z i j v e r d e r v a n haar b r o n a f g e r a a k t . E e n i n f o r m a t i e w e l k e u i t v o e r i g i s b i j d e aanvang, i s b . v . b i j d e zevende man v e e l k o r t e r geworden, omdat er bepaalde d e t a i l s u i t z i j n weggelaten. Maar n i e t a l l e e n d i t , z i j i s o o k v a n k a r a k t e r v e r a n d e r d , omdat bepaalde elementen i n het g e h e e l e e n zekere d o m i n a n t i e h e e f t gekregen d o o r d a t d e i n f o r - mant d e n a d r u k op bepaalde f a c e t t e n h e e f t g e l e g d . Bovendien t r e e d t v a a k r a t i o n a l i s a t i e o p , d . w, z , men h e e f t e r e n i g e m o t i v e - r i n g aan toegevoegd, d i e d e i n f o r m a t i e r a t i o n e e l doen s c h i j n e n . • U z u l t d i t v e r s c h i j n s e l o o k w e l eens hebben e r v a r e n . Wanneer b . v. A z e g t t e g e n B d a t h i j i n de k r a n t h e e f t g e l e z e n d a t h e t zoveelste s c h i p w e l d r a de haven v a n Rotterdam z a l binnenlopen en o o k , d a t d e s i l o ' s d i t j a a r nagenoeg v o l z i j n , d a n i s e r g r o - - t e - •••••••,r , , ' - te k a n s , d a t B t e g e n 0 v e r t e l t d a t d e s i l o ' s v b l z i j n z o d a t h e t zov'eelste s c h i p w a a r s c h i j n l i j k n i e t z a l kunnen worden g e l o s t A a n z i j n i n f o r m a t i e , d i e bovendien v a n d i e v a n A a f w i j k t , v o e g t B een v e r k l a r i n g t o e , d i e h i j l o g i s c h a c h t . Het z u i v e r houden v a n d e i n f o r m a t i e i s i n d e r d a a d een g r o o t probleem d a t n i e t a l l e e n b i j mondelinge i n f o r m a t i e voorkomt. Ook wanneer i n f o r m a t i e v i a s t u k k e n , d u s s c h r i f t e l i j k - w o r d t gegeven i s - d i t probleem aanwezig. Ook d i e s t u k k e n worden immers weer ge5”,nt e r p r e t e e r d ; d i e i n t e r p r e t a t i e komt d a n v e e l a l i n p o t l o o d o f i n rode i n k t i n de marge t e s t a a n o f b l i j k t u i t o n d e r s t r e p i n g e n v a n bepaalde g e d e e l t e n . H e t v a l t g e w o o n l i j k n i e t m o e i l i j k de v e r - - - s c h i j n s e l e n s i m p l i fi c a t i e , d o m i n a n t i e e n r a t i o n a l i s a t i e i n s c h r i f t e l i j k e s t u k k e n aan t e w i j z e n . W i j hebben r e e d s g e z i e n d a t e e n groep a l s g r o e p een t a a k h e e f t . L a a t i k eens a l s v o o r b e e l d nemen een groep s t a f f u n c t i o n a - r i s s e n , s p e c i a l i s t e n , d i e e e n bepaald a d v i e s moeten u i t b r e n g e n over e e n probleem d a t z i j samen moeten bestuderen_ We hebben t e - vens g e z i e n d a t h u n i n de e e r s t e p l a a t s d u i d e l i j k moet z i j n w a t de o p d r a c h t v a n de g r o e p i n h o u d t e n d a t z i j dienaangaande d e n o - dige i n f o r m a t i e moeten ontvangen, , Wie g e e f t deze i n f o r m a t i e ? De i n f o r m a t i e z a l g e w o o n l i j k g e - geven mrorden d o o r degene, d i e f o r m e e l d e - v o o r z i t t e r v a n d e g r o e p i s . Wanneer d e v o o r z i t t e r b i j d e aanvang van de e e r s t e samenkomst z o u zeggen “ m i j n e h e r e n , z o a l s u weet z i j n w i j b i j e e n g e - komen v o o r d i e e n d i e o p d r a c h t . Wie v a n u mag i k h e t woord g e - ven?” d a n h e e f t h i j a l e e n e e r s t e f o u t gemaakt, e e n f o u t d i e k a n l e i d e n t o t v e l e r l e i m e n i n g s v e r s c h i l l e n onder d e g r c e p s l e d e n . Waarom? Omdat h e t geven v a n de i n f o r m a t i e a l l e e n n i e t v o l - doende i s . A l s e e n groep i n d e r d a a d w i l samenwerken i s , h e t a b s o - l u u t n o o d z a k e l i j k - e n d a a r v o o r moet e e n b e h o o r l i j k e t i j d worden u i t g e t r o k k e n - om t e c o n t r o l e r e n o f d e gegeven i n f o r m a t i e goed i s aangekomen. D a t k a n men n i e t b e r e i k e n d o o r d e i n f o r m a t i e t e - h e r h a l e n . met d e z e l f d e o f met andere Woorden, omdat d a a r d o o r - d e .4 v o o r s t e l l i n g b i j d e anderen z i c h meestal n i e t w i j z i g t , - zod-at eventuele m i s v a t t i n g e n b l i j v e n v o o r t b e s t a a n . Om t e c o n t r o l e r e n o f d e . i n f o r m a t i e d o o r de g r o e p i n een bepaalde c o n c r e t e s i t u a t i e wordt begrepen i s h e t n o d i g de g r o e p s l e d e n t e b e t r e k k e n i n een, k o r t e r o f l a n g e r gesprek o v e r d e i n h o u d v a n de o p d r a c h t - en , de i n f o r m a t i e . Deze. f a s e z o u i k o o n t r e l e f a s e v a i de• i n f o r m a t i e - • , , - ' - , _ - • “- . w i l l e n noemen, h e t tweede o n d e r d e e l v a n de e e r s t e s t a p . I k heb eens i n een r o l l e n s p e l v a n een bepaalde g r o e p meegemaakt d a t e e n bepaalde i n f o r m a t i e werd gegeven e n d a t i n de l o o p van de daarop volgende b e s p r e k i n g r e e d s e n i g e b e s l u i t e n waren g e - nomen, t o e n een van de l e d e n z e i : ” k a n h e t n i e t z u s o f z o ? “ De v o o r z i t t e r z e i daarop d a t d i t n i e t k o n , omdat h i j b i j h e t b e g i n van de b i j e e n k o m s t h a d gezegd d a t h e t z o e n z u s was. H e t b e t r o k - ken l i d z e i t o e n d a t h i j d i t n i e t h a d gehoord, maar d a t h i j vond dat d e z a a k dan w e l anders l a g dan h i j h a d gemeend. H e t r e s u l t a a t t a s t e n s l o t t e d a t d e b e s p r e k i n g opnieuw begon. D e r g e l i j k e s i t u a - t i e s komen b i j h e r h a l i n g v o o r. Men z a l e c h t e r n o o i t samenwerking k r i j g e n , i n welke g r o e p v a n mensen o o k , a l s z i j n i e t h e t gemeens c h a p p e l i j k e probleem, i e d e r v o o r z i c h , a l s h i i n probleem v a n h e t o g e n b l i k z i j n gaan z i e n e n z i c h n i e t met d a t probleem hebben g e - ï d e n t i fi c e e r d . H e t s p r e e k t v a n z e l f d a t d a a r v o o r t i j d n o d i g i s . De b e s p r e k i n g s f a s e Met d e i n f o r m a t i e e n d e c o n t r o l e o p d e j u i s t e d o o r g i f t e e r - van z i j n we gekomen aan h e t e i n d v a n de e e r s t e f a s e e n t r e e d t d e volgende i n . De tweede f a s e b e g i n t , b e t e r gezegd b e h o o r t t e b e - ginnen, m e t h e t b e p a l e n v a n de o r i t e r i a . Daarvoor b e h o o r t d e v o o r z i t t e r t è z o r g e n , w a n t d e g r o e p b e , g i n t d a a r v e e l a l n i e t mee. D a t i s n i e t z o vreemd.. De g r o e p s l e d e n staan meestal n i e t o p d e z e l f d e w i j z e t e g e n o v e r h e t probleem, o n - dervinden n i e t d e z e l f d e gevoelens e n b e z i e n h e t m e e s t a l v a n u i t afwijkende g e z i c h t s p u n t e n . O o k de m e n t a l i t e i t v a n de g r o e p s l e d e n iS n i e t d e z e l f d e . E r z i j n b . v, a c t i e v e e n p a s s i e v e . De a c t i e v e komen a l s p o e d i g met v o o r s t e l l e n v o o r d e o p l o s s i n g v a n h e t p r o - bleem. Z i j w i l l e n z o s p o e d i g m o g e l i j k t o t b e s l u i t e n komen, z o n - der z i c h om de b e s t u d e r i n g van a l l e z i j d e n v a n h e t v r a a g s t u k t e bekommeren. De kans i s g r o o t d a t z i j z i c h o o k o m t r e n t d e j u i s t - heid v a n de i n f o r m a t i e n i e t v e e l z o r g e n maken. B i j e l k e b e s p r e k i n g , d i e i n de tweede f a s e i S gekomen, i s het dus n o d i g a l l e r e e r s t d e c r i t e r i a t e s t e l l e n ; d a a r a a n moeten de m o g e l i j k e o p l o s s i n g e n v o l d o e n . S t e l t u z i c h eens v o o r e e n groep v a n t i e n mensen, l e d e n v a n de ondernemingsraad. Z i j z i j n bijeengekomen om de i n r i c h t i n g v a n een nieuwe k a n t i n e t e bespreken e n daaromtrent d e d i r e c t i e , d i e op de b e g r o t i n g d a a r v o o r f 2 5 . 0 0 0 h e e f t geVo t e e r d , v a n a d v i e s - t e - ••••-• • ••••,••• ••••:–•- • • • • •••• • : ; 4 , • - t e ' ' ' ' . - ; • • • • • • • : • • ' ji3 m ,,•„• Oee man t e l t dan r j t 8 e v r a a g t f a 11e O O i n i ox t e g e l i j k i n moeten , k . g . 4 0 1 4 . - • - : , o f d a t i t m o g e 1 i k i s m t e e n k 1 z U e e • • , , • ; , i . ! ' 4 • _ - _ _ - - • s t . g . á l : , - - o r t i d ; k • • • • ” . t i t y g ••••••áttéri&90-:• man • • ' , t , . . k i z a l • i j i , ' • • • • 1 “ i t i l , : : . • : • U : • • : ' , 4 r i O - . : . • • k 4 • 4 4 . : 1 - • ; • . g i l l l ' I : e ( t • ± Ï 1 0 1 - e g . , . • ' : . $ 0 I ' t , : • • • : . mQn t d , - f fl j ; • - • • • • 0 0 x 3 , , • • • • d á t ' • • • d è • , • • M e • t . i i 0 2 : : • : 0 e , • g ' • , ; • 1 6 0 1 1 , - m t . A . . t • • o••••,4• • •.„ tag een k o p k o f fi e d i a k e n . o f s t e l t men z i c h v o o i d a . t e r o k e , . • ,•,•,••••p e r - s o n e 1 s v e r e i u g i n g ' 3 a ' v o r i d e s ' t g e e f t I i i h e t l a a t s t e g e v a l m o e men ramen hoeveel mneGn o p d i a a v d j G Ø kunnen worden usrwaoht kan dan n i e t g e m i s t worden E r z u l n o g w e l m e e r - c r i t e r i a z 1 j r x b , v - o f - - x u e t v e r - der • • • • • • ••,..,•,.• •• • • ..„ • . • , ;„:::: • •-,„••• ••• - • -H e t - bepaald c r i t e r i u m v o l d o e n . E e n a n d e r v o o r e l van l i e t s t e l l e n v n de c r i t e r i a s d a t h e t ij,tg trkzadolauwen e e d e e r e 1 d z u l l e h z i j n a t f aan de• - o p l o s s i n g , • • probleem h e b b e n , I . é t a . . . r . i S . 1 3 t . k r I • j t ‘ i l . : . : S ) 0 4 m 3 i n , „ , .• • •• . ..•• .•.• • • , . . . . • , • •• •••, „,„ • ,••• ,•• • • • , • • • • • • • • , • • • ,•,•• •, •: : . • • • , • • • • • • • ' • • • • • • • .• • • , • : • •• • : • immers s l e c h t s m o g l i k wanneer men p r s o o 1 i k b o t k k e n x s b i j . . • • • • • , • • • • • • • • • • • ' . • •:. : , é - 9 1 1 H - t t - o l D I P W a n n e e r d e c r i t e r i araenW zbdenoepaalde t i d h e e f t v r g d u t i r d komt h e t mo - - ' z i j n r u s t i g - van de - •-• t ” . 1 • 0 á e r b ' • • • • • • • • te én • 1 • • ' omdat e r , , , Dit - –•• • • - • • • , , • • • :-•'•:••,••, • • s l o t van de tweede,be'.rp sokijxi,g T . , 9 g o v o n . - t . t r g ) , e t é n , : _ • • • •• • . • , < • , • „ . • , • • • „ , . • • • •••.:•-: 1)E3• •Iaatste'fase, de b e s u i o m n g 9 • ••••••• ,•• „ „.•••••• m o g e l i j k e o p l o s s i n g e n , d i e a a n de g e s t e l d e c r i t e r i a v o l d o e n , G e - w o o n l i j k i s e r meer dan áén m o g e l i j k e o p l o s s i n g d i e a a n de c r i t e - r i a v o l d o e t ; d a a r u i t z a l d a n een keuze moeten warden gedaan, h e t - z i j d o o r de g r o e p , h e t z i j d o o r degene d i e geadviseerd w o r d t , i n casu dus d e d i r e c t i e . Te n s l o t t e z a l d a n nog m o e - t e n w o r d e n b e s p r o k e h o e d e u i t v o e - r i n g h e t b e s t k a n warden g e r e g e l d . Deze :bespreking, d i e n a de b e - s l i s s i n g - h i e r d e r h a l v e v a n de d i r e c t i e - z a l p l a a t s v i n d e n z a l weer v o l g e n s d e u g e s c h e t s t e i n d e l i n g d i e n e n t e v e r l o p e n . 0 g r o e p 0 ) w e g n a a r h e t d o e l doel \ \ o o / l e f a s e 2e f a s e 3e f a s e N j i n f o r m a t i e 1 c r i t e r i a v a s t - 1 m o g e l i j e 2 c o n t r o l e s t e l l e n oplossingen op d e j u i s - 2 bespreken 2 t o e t s e n mogelijke te o n t v a n g s t 3 samenvatten v a r oplossingen aan de van de i n - de g e z i c h t s p u n - c r i t e r i a f o r m a t i e ten 3 keuze u i t a l t e r n a t i e v e oplossingen 4 r e g e l e n u i t v o e r i n g tensen, d a t t o t t a a k h e e f t t o t e e n ming t e komen, h e e f t t e v o l g e n . De gegeven v o o r s t e l l i n g kan n u worden v o l g t u i t . I k heb n u een schema gegeven v a n de weg, w e l k e e l k team v a n - 1 0 De s a m e n v a t t i n g D i t w i l e c h t e r n i e t zeggen d a t e l k e b e s p r e k i n g volgens d e geschetste d r i e f a s e n moet v e i L i o p e n . E r z i j n b e s p r e k i n g e n w a a r met d e i n f o r m a t i e f a s e k a n worden v o l s t a a n , omdat z i j a l l e e n t o t doel hebben bepaalde i n f o r m a t i e t e geven e n / o f u i t t e w i s s e l e n . Zulke besprekingen z i j n b . v, d e b e d r i j f s b e s p r e k i n g e n , d i e i n de “ l i j n ” p l a a t s v i n d e n . A l s d e b e d i j f a l e i d e r met e e n a a n t a l c h e f s b i j e e n i s e n hun z e g t d a t morge d e verwachte machine z a l aank0,- men e n hun mededeelt w e l k e v o o r b e r e i d i n g e n vandaag d a a r v o o r moeten worden g e t r o f f e n , g e e f t h i j d u s e e n a a n t a l i n f o r m a t i e s . D a a r - na z a l h i j d a n nog v r a g e n o f z i j i e t s o v e r hun a f d e l i n g e n hebben te zeggen, b . v , o v e r ondervonden m o e i l i j k h e d e n o f o v e r andere dingen, e n dan i s d e b e s p r e k i n g f g e l o p e n , gemeenschappelijke b e s l u i t v o r - i n h e t b e g i n van m i j n i n l e i d i n g aangevuld e n z i e t e r dan a l s Een - - - - ' 1 1 s , Een ander v o o r b e e l d i s d e i n s t r u c t i e c o n f e r e n t i e l a a r i n wordt d e i n f o r m a t i e e e n z i j d i g gegeven s m a a r v i a h e t g e s - o r e k - m - M a t en d o o r de g e ï n s t r u e e r d e n o v e r d e i n f o r m a t i e - z a l d e i n f o r m a n t - - c o n t r o l e r e n o f z i j good i s overgekomen e n begrèpen H e t e i g e n - l i j k e d o e l v a n de i n s t r u c t i o c o n f e r e n t i e i s h e t geven van i n f o r m a - t i e e n de c o n t r o l e o p d i e i n f o r m a t i e . Ook sommige besprekingen met s t a f f u n c t i o n a r i s s e n behoeven n i e t a l l e d r i e f a s e n t e d o o r l o p e n . Wanneer een a a n t a l stafmensen bijeenkomt om hun gemeenschappelijk i n z i c h t i n een bepaald o n d e r - werp t e v e r d i e p e n e n n i e t om een b e s l u i t t e nemen o f e e n c o n c l u - s i e t e t r e k k e n d a n z u l l e n na-de i n f o r m a t i o f a s e d e c r i t e r i a v o l - gens 'welke men h e t probleem g a a t bespreken moeten werden bepaald en d e w e d e r z i j d s e g e z i c h t s p u n t e n n a a r v o r e n worden g e b r a c h t . D a a r - na i s z o ' n b e s p r e k i n g g e ë i n d i g d , z i j g a a t dus n i e t v e r d e r dan de eerste twee f a s e n . Besprekingen met h e t d o e l t o t e e n c o n c l u s i e o f t o t e e n b e - s l u i t t e komen behoren a l l e d r i e f a s e n t e d o o r l o p e n Wa n n e e r een groep s t a f f u n c t i o n a r i s s e n t o t d o e l h e e f t e e n a d v i e s o v e r e e n bepaald onderwerp aan de d i r e c t i e u i t t e brengen dan moet men t o t e e n c o n c l u s i e komen. H o t b e s l u i t o f h e t a d v i e s a l d a n n i e t z a l werden gevolgd w o r d t u i t e r a a r d d o o r d e d i r e c t i e genomen. , INTERACTIE PROBLEMEN Psychologische weerstanden - Nu zouden a l d i e processen w e l goed v e r l o p e n ware ,het n i e t dat o o k h i e r g e w o o n l i j k e n i g e p s y c h o l o g i s c h e weerstanden moeten - , , - worden overwonnen. E e n v a n deze p s y c h o l o g i s c h e m o e i l i j k h e d e n i s dat nagenoeg e l k e samenwerkende g r o e p s t r e e f t n a a r h e t v o l e i n d e n van h a a r t a a k d o o r een b e s l u i t o f c o n c l u s i e t e vormen; : d b e o o k - a l s b e s l u i t - o f c o n c l u s i e v o r m i n g n i e t t o t d i e t a a k b e h o o r t , De leden v a n z o ' n groep gevoelen z i c h onbevredigd wanneer geen b e - - s l u i t w o r d t genomen. D i t gevoelen i s v o o r a l s t e r k b i j eenvoudige _mensen o f b i j l i e d e n met e e n v o o r a l p r a k t i s c h e i n s l a g . Z i j v i n - - . d e n - d a n de a a n de b e s p r e k i n g ( e n ) g e w i j d e t i j d een v e r s p i l l i n g . Wanneer z i j d i e e r v a r i n g e n i g e malen hebben opgedaan z u l l e n , z i j , • aan d i e vorm v a n samenwerking n i e t moer w i l l e n meedoen, - h e t g e o n . . - , - . • _ _ z i j g e w o o n l i j k m o t i v e r e n d o o r t e zeggon d a t z i j g e e n t i j d l e b b e n -Een andere 'weerstand o n t s t a a t wanneer aan een clooreamen7: e, werking -verkregen b e s l u i t geen u i t v o e r 4 1 g , w o r d t , o e g e v e r f , . „ - Q - 0 9 - • , - • - - , . = , > . -“ , - 1 2 - zaken v a n h e t n i e t u i t v o e r e n v a n b e s l u i t e n kunnen v e r s c h i l l e n d z i j n . H e t komt v o o r d a t h e t d o e l v a n de samenwerking bepaalde mensen buitengewoon s t e r k t e r h a r t e g a a t 9 a n z i js a c h d a a r o m s t e r k d a a r - mede i n d e n t i fi c e r e n . Z o ' n g r o e p k a n met g r o t e v a a r t t e w e r k gaan, maar a l s men goed o b s e r v e e r t b l i j k t , d a t v a n een groep v a n b . v, t i e n personen e r maar v i e r o f v i j f h e t w e r k doen, t e r w i j l d e a n - deren n a u w e l i j k s meedoen, h e t z i j omdat z i j n i e t kunnen meekomen, h e t z i j omdat z i j n i e t warm l o p e n v o o r h e t g r o e p s d o e l . Wanneer e r e c h t e r t e n , s l o t t e c o n c l u s i e s o f b e s l u i t e n moeten wordeft v a s t g e - s t e l d dan z u l l e n o o k de l a a t s t b e d o e l d e n h e t v a a k met deze eens z i j n o f a l t h a n s n i e t z 6 oneens d a t z i j e e n minderheidsnota o p s t e l - l e n . N a a r b u i t e n z i j n de b e s l u i t e n dan eenstemmig genomen, d o c h inwendig s t a a n n i e t a l l e g r o e p s l e d e n e r v o o r 100% achter. G a a t menift zo'n g e v a l n a v e r l o o p v a n e n i g e t i j d eens n a w a t e r v a n d e u i t : - v o e r i n g i s t e r e c h t gekomen dan z i e t men d a t e r n i e t s a a n i s gedaan. De mens d i e z o i e t s e n i g e malen h e e f t meegemaakt g a a t h e t p l e z i e r i n samenwerking heus w e l v e r l i e z e n o m d a t i n f e i t e s c h i j n b e s l u i 7 - ten z i j n genomen. Een s c h i j n b e s l u i t i s e e n b e s l u i t waar n i e t a l l e g r o e p s l e d e n - a c h t e r s t a a n . D e k a n s d a t d e j a b r o e r s d e u s l u i t s a b o t e r e n i s z e e r g r o o t . I k g e e f u d e r a a d om n a een b i j e e n - komst, w a a r i n b e s l u i t e n z i j n genomen, eens s n e l n a a r d e garderobe te gaan u h e b t dan v e e l kans t e h o r e n hoe de - m e n s e n w e r k e l i j k over de z a a k denken. Z i j - l a t e n dan vaak v e e l meer l o s d a n i n d e vergadering. Oorzaken Waarmede hangen deze p s y c h o l o g i s c h e weerstanden n u samen? Deze - h a n g e n s a m e n m e t e e n a n d e r p r t e r a c t i e . D i t probleem i s h e t v o l g e n d e . H e t samenwerken i n een groep z a l e n e r z i j d s d e p o t e n t i ë l e k r a c h t v a n de mensen s t i m u l e r e n . 'De k r a c h t v a n - . e e n g r o e p , d i e e c h t s a m e n w e r k t , i s i n h e t a l g e g r o t e r dan de som v a n de k r a c h t e n v a n h e t b e t r o k k e n a a n t a l mensen. Anderzijds e c h t e r v o r m t h e t werken i n een groep e e n b e d r e i g i n g , althans v p o r sommige l e d e n . E r z i j n mensen d i e e e n g e v o e l v a n b e - – d r e i g i n g , v a n o n v r i j h e i d ondervinden z o d r a z i j e e n groep b i n n e n - treden. D i t h o u d t verband met h e t v r a a g s t u k van de herkomst v a n de i n n e r l i j k e z e k e r h e i d v a n de mens. • D e i n n e r l i j k e z e k e r h e i d s t e u n t z o k e r v o o r een z e e r g r o o t deel o p de l e v e n s e r v a r i n g . . A l s i k o p een r e c e p t i e v a n de Franse - g e z a n t - gezant z o u -moeten v e r s c h i j n e n 'ZOU - i k m i j - i n , h o g e m a t e o n z e k e r - v o e l e n . I k zou b . v . n i e t weten waar, i k . -mijn a u t o moest p a r k e r e n , of i k m i j n k a a r t j e a a n de man i n blauwe j a s Met , t r e s s e n , d i e b i j de d e u r s t a a t , m o e s t a f g e v e n o f a a n d e i n g a n g 'Van de z a a l . I k - zou evenmin weten o f i k eenvoudig n a a r d e g e z a n t t e e k a p gaan e n hem de hand drukken o f e e r s t i e t s andere r o e t . d o e n . W a n n e e r i k h e t e c h t e r e e n k e e r h e b meegemaakt z o u i k e r voor„,,-de „tweede k e e r , misschien v o o r m i j n p l e z i e r n a a r t o e gaarf. Z o Vormt e l k e o n b e - kende. s i t u a t i e e e n b e d r e i g i n g v e o r de mens. , Ons g e v o e l v a n z e k e r h e i d b e r u s t voor, een d e e r „ o p o m s t a n d i g - heden van b u i t e n a f e n v o o r e e n ander, deel o p omstandigheden v a n binnen u i t . I k meen t e mogen zeggen d a t d e z e k e r h e i d w e l k e d e - - mens v a n b i n n e n u i t b e z i t , o p j e u g d i g e l e e f t i j d nog g e r i n g i s - • - en d a t h e t g r o o t s t e g e d e e l t e v a n onze z e k e r h e i d i s g e b a_ s e e r_d o p ' f a c t o r e n van b u i t e n a f . To t deze f a c t o r e n z i j n t e rekenen r h e t behoren t o t e e n bepaalde f a m i l i e , h e t g e n o t e n hebben v a n een paalde opvoeding, h e t doorgemaakt hebben v a n e e n bepaalde s t u d i e sh e t b e z i t t e n v a n een academische g r a a d , h e t weten Van bepaalde - - dingen, h e t b e h o r e n ' t o t e e n bepaalde g r o e p , h e t L i d - z i j n , v a n - e e n , b e p a a l d e c l u b . Evene- ens v a l l e n o n d- e r deze f a c t o r e•n – h-e t -b e z 'i t , van een bepaalde r a n g e n v a n - e e n b e p a a l d e , t i t e l . - J u i s t i n s t e r k h i ë r a r c h i s c h e e n f o rme l e o r g a n i s a t i e s i s d e z e k e r h e, i d .Va n _ de. - - ” _ -• mensen i n hoge mate v a n r a n g o f t i t e l a f h a n k e l i j k , d e n k t u maar - - _ eens aan h e t l e g e r ° _ ' • • • • _ - I k k a n u. daarvan een anecdote v e r t e l l e n . Een. van M i j n l e g a ' s - n i e t - a m b t e n a a r, k r e e g een a a n t a l j a r e n geleden de – e p d r a c h t , een z e k e r a d v i e s u i t t e brengen. D a a r v o o r moest h i j gedurende _ . , d r i e maanden o p een departement onderdak hebben om e r t e w e r k e n ' ' s - • _ - en gegevens -te verzamelen. ' Toen h i j o p een goede morgen b i j g i t - , , departement a a n k l o p t e werd h i j b i j e e n ambtenaar g e l a t e n , d i e hem een w e r k r u i m t e moest t o e w i j z e n . Deze z a t - e r k e n n e l i j k mee., ' - hoe h i j deze vreemde v o g e l , d i e a l l e e n maar d e t i t e l v a n p r o f e s sor - d r o e g , i n e e n a m b t e l i j k - - s e l i n g scheen h i j d e o p l o s s i n g t e hebben gevonden. I l i , I . d r u k t e een k n o p j e ; d a a r o p verscheen een b l i j k b a a r l a g e r i n rang.. z i j n d e , - ambtenaar t o t w i e h i j , z e i g e e i • : m i j n h e e r e e , n - h o r d f d c o m m i t s - ' , , , -• ' • - - - 1 4 Een v o o r b e e l d v a n -de mens d i e e e n i n n e r l i j k g e v o e l v a n e i g e n - waarde b e z i t i s d e Man d i e , m i s s c h i e n d o o r d a t h i j v a l e m o e i l i j k - heden v a n h e t l e v e n h e e f t doorgemaakt, h e t g e v o e l h e e f t gekregen vang i k weet w a t i k waard b e n e n w a t i k n i e t waard b e n . H e t f e i t dat i k i e t s w e l o f n i e t w e e t d e e r t m i j n i e t . A l s i k i e t s n i e t weet, k a n i k h o t r u s t i g zoggen.. Wat z o u ' i k d a a r minder om z i j n ? Wanneer d i t g e v o e l v a n i n n e r l i j k e z e k e r h e i d n i e t o n t a a r d t i n een s o o r t o n a a n t a s t b a a r h e i d v a n de . p e r s c o n l i j k h e i d maakt h e t d e b e - z i t t e r s e r v a n g e s c h i k t om l e i d e r s f U n c t i e s t e v e r v u l l e n . A l l e e n a l h e t samenwerken i n een g r o e p b e t e k e n t v o o r v e l e n , i k h e r h a a l h e t , e e n a a n t a s t i n g van hun u i t e r l i j k e z e k e r h e i d . Men z i e t z i c h d i t openbaren i n een o p e n l i j k e o f e e n s t i l l e s t r i j d om het l e i d e r s c h a p . Z e l f s a l s e r een l e i d e r i s gekozen o f aangewezen ' b l i j f t t o c h a l t i j d n o g de v r a a g o f d e f o r m e l e l e i d e r d e e i g e n - l i j k e l e i d e r i s e n b l i j f t , omdat w e l l i c h t andere i n de g r o e p p o - gingen z u l l e n doen offi h e t l e i d e r s c h a p o p de e e n o f andere m a n i e r t o t z i c h t e t r e k k e n . Een andere u i t i n g van -onzekerheid vormen de z i c h h e r h a a l d e - l i j k voordoende problemen v a n ' p r e s t i g e . E e n Ve e l voorkomende vorm daarvan i s d á t iemand Meent d a t h e t met z i j n p r e s t i g e n i e t o v e r - - e e n k o m t d a t i n h e t b i j z i j n ' V a n e e n - a n d ken d a t h i j o v e r h e t b e t r o k k e n probleem geen v e r s t a n d i g woord k a n - z e g g e n . H i j h u l t z i c h d a a r o m i n e e n g doet h e t voorkomen a l s o f h i j o v e r b e l a n g r i j k e i n f o r m a t i e s o p h e t o n d e r w e r p e l i j k e g e b i e d b e s c h i k t , doCh d a t hem dienaangaande g e - heimhouding i s o p g e l e g d . Op d e r g e l i j k e e n andere w i j z e n worden schijnfa9ades opgebouwd. De p r e s t i g e k r a m p i s e e n v a n de g r o o t s t e v i j a n d e n v a n de groepssamenwerking. Om de mensen t e h e l p e n de p r e s t i g e k r a m p , d e z e u i t i n g v a n een g e v o e l v a n onzekerheid t e overwinnen i s w e l l i c h t d e b e s t e weg t e t r a c h t e n hen e r t o e t e brengen-warm t e l o p e n v o o r h e t g e - s t e l d e d o e l , t e p r o b e r e n hen e r t o e t e b r e n g e n d a t z i j z i c h met dat d o e l i d e n t i fi c e r e n _ Wanneer d i t g e l u k t z u l l e n ' z i j h u n h o u d i n g van z e l f v e r d e d i g i n g t e n o p z i c h t e v a n de g r o e p l a t e n v a r e n Een ander p u n t i s d e w i j z e waarop h e t f u n c t i o n e e l l e i d e r - schap w o r d t gehanteerd i n de d i r e c t e samenwerking met d e g r o e p . Het l e i d e r s c h a p k a n z ó gehanteerd worden d a t d e f o r m e l e o f f u n c - t i o n e l e l e i d e r v i n d t d a t a l l e l e i d e r s c h a p s f u n c t i e s doorhemaldbor hem a l l e e n behoren t e worden u i t g e o e f e n d . Men z i e t d a t w e l i n - v e r g a d e r i n g e n - ks. •. _ vergaderingen, wanneer de d s b s s i e g e h e e l d \ e o o r i t t e r ..lodP7t, T .en ' d e z e ' n i e t - . : - . t . c # S , a a t . . . . . • - . , : . 1 e - g t i , d e • ' . . . , ' . E l e d é n i : O n d e r , l i n g “ ' ” . • o e i i # 0 1 , _ ; 5 1 - é i g : , • - • • • • • Dat i s l e i d e r s c h a p i n fozmele vorm. H e t g e s p r e k s p a t , o n i s d a n a l s v o l g t : - •1•••••-•.'•••-•-..-:••-••• voozatter • • , , • • , , - • • • • • • • - s • • • • . • • •• • • - • ••••.:-; • .,••••••••••••••• • Wannee'r e c h t e r do, gesprekken ovOr e n weer virCrder., •èavCard er - e e n v e e l m e e r i n f o r m e l e s t r i z o t t t u r - l i j n e n lopen van de voor.Zitter::naár de leden n omgekeerd, maar ook Van e l k _ d naar ieder : va:• n- z o, ; 1 1 :• b ' a ' s 1 .-1 2 lAr. • - e - e n n e t v o r m e n á - _ o v e r h e t probleem van h e t ±'Ilne-tio-.2n ee• l' leider,schap en wat , daarmee samenhangt z o u i k nog Wel i e t s ' * P : r e n zoggen-. fl t a a k van. - - d e f u n c t i o n e l e g r o e p s l e i d e r b groep z o v e e l m o g e l i j k a c t i v e e r t - e n • e r t t : C l ' o r ' z ' P r g t . d a t s d a . l e d e n i n . . d e s a m e n w e r k i n g z o v e e l m o g e L e i d e r s c h a p s f u n c t l- e s - • • We l k e z i j n deze l e i d . e r s c h a p s fl i n e t i g 0 H e t antwoord o p aezê, vraag j-á, n a hetgeen we reeds hebben b p . s t - x i o k , e n i i - n i e t - 1 T 6 0 0 - 1 3 - j k - - meer._ Die leiderschapsfunoties z i j n : h e t , g e i O s n e n - c o n t i . 4 o l e t e n . • v a n i n f o r m a t i e h e t s t e l l e n v a n de r i t e r i a h e t aamenlrattS ,v a n het besprokene, d e z o r g v o o r d e fil,11:s1á - b e s l u i t : k r o / m i t - g r - e n ' d e r e g e - l i n g van de u i t v o e r i n g . ' • , - , - . - Dit l a a t s t e i s eed b e l a n g r i j k . p a r i t - , - , - - ,.met . 4 e b o s s t . 3 1 , - t v o r m i t g - • - - - - . • ENKELE ANDERE GROEPSVORMEN. De t a a k v a n de g r o e p s l e i d e r i s o o k de g r o e p o p t e voeden om de genoemde l e i d e r s c h a p s f u n c t i e s z o v e e l m o g e l i j k z e l f t e v e r v u l l e n I ne e n g r o e p , i n een team, d a t h e e f t g e l e e r d w e r k e l i j k samen t e werken, b e s t a a t h e t f o r m e l e l e i d e r s c h a p e i g e n l i j k i n n i e t v e e l meer dan h e t r e g e l e n van h e t o n d e r l i n g v e r k e e r. .De l e i d e r b e h o e f t i n h e t algemeen n i e t i n t e g r i j p e n , w a n t d e g r o e p r e g e l t z è l f a l l e s z o d a n i g , d a t i n g r i j p e n onnodig i s . Hoe b e t e r e e n groep g e - d i s c i p l i n e e r d i s , h o e b e t e r d e groepsleden i n s t a a t z i j n om h e t f u n c t i o n e e l l e i d e r s c h a p g e l e i d e l i j k i n de g r o e p t e l a t e n r o u l e r e n , hoe meer o o k a l l e s w a t met p r e s t i g e k r a m p samenhangt w e g v a l t . Hetgeen i k t o t d u s v e r heb gezegd g e l d t v o o r a l e n i n de e e r s t e p l a a t s v o o r w a t i k noem de d i r e c t e g r o e p , d e g r o e p d i e e e n g e - meenschappelijke t a a k t e v o l v o e r e n h e e f t . E r z i j n e c h t e r o o k i n - d i r e c t e groepen. E e n i n d i r e c t e i r o e p i s geen groep i n de b e t e k e - n i s w e l k e men e r g e w o o n l i j k i n d e p s y c h o l o g i e aan g e e f t . I n de i n d i r e c t e g r o e p t r e d e n de l e d e n p p a l s exponenten, a l s v e r t e g e n - woordigers v a n een a a n t a l g e z i c h t s p u n t e n van groepen d a a r b u i t e n en n i e t a l s samenwerkenden om een bepaald v r a a g s t u k o r t e l o s s e n . Men noemt d i t w e l : i n t e r d e p a r t e m e n t a l e samenwerking. I n schema gebracht k r i j g t men dan de volgende fi g u u r . 0 0 De d i r e c t e e n de i n d i r e c t e g r o e p . 0 4- 0 - 1 6 - De b u i t e n de g r o t e ' g r e e p s c i r k e l getekende c i r k e l t j e s s t e l - l e n de g e z i c h t s p u n t e n o f belangen v o o r welke d e v e r t e g e n w o o r d i - gers b i n n e n de g r o e p s c i r k e l hebben t e vertegenwoordigen. I n d i - r e c t e g r o e p e n : v i n d t men o p p o l i t i e k t e r r e i n , i n de g r o t e b e d r i j - ven met v e r s c h i l l e n d e a f d e l i n g e n , i n z i e k e n h u i z e n met v e r s c h i l - lende v l e u g e l s e n z . H e t z i j n de groepen waar d e v e r b o r g e n a g e n - da h e t w e l i g s t t i e r t . De g r o t e m o e i l i j k h e i d i s om v a n een i n d i r e c t e g r o e p een échte g r o e p , d u s samenwerkenden, t e maken. Hoe k a n men d i t t r a c h t e n t e b e r e i k e n ? H e t e e r s t d a a r v o o r n o d i g e i s d a t d e e e r s t e ,vergaderingen worden besteed om v a s t t e s t e l l e n welke gemeen- - s c h a p p e l i j k - , ' d . - o h a p P e i i j k - a a n v a a r d b a r e C r i - t e - x . 1 a _ v ö o r i e d e r • • , s i l i n , • ' • - ' t - ' - ''-'_“:::::-.-1-,71:':':::::::,-7.':_„:”::::-::::-.•‘: …… -1. ' : van d e e n g e k : : n n : s - - _ - • a a n v a a r d b a a r z i j n . Z o l a n g d e - z e i n o g ' n i e t d u i d e l i j k z i j n i s e l k e •• - - - , _ . _ -spreking o n v r u c h t b a a r e n v o e r t d e samengekemenen e e r d e r van e l k a a r • , , „, - dan t o t e l k a a r. H e t zoeken v a n d e gemeenschappelijk aanvaardbare . - - 1 - – . - , ,• , _ C r i t e r i a i n een d e r g e l i j k e g r o e p kan h a a r van, een v e c h t g r o e p , v a n , - , - . e e n kartipgroep, t o t een samenwerkende g r o e p maken. A l l e e n aan d e hand van deze c r i t e r i a i s h e t m o g e l i j k samen t e - werken; z o l a n g d i e n o g n i e t gevonden z i j n k• omt me- n a l l e e n ma a r t o t - - touwtrekken, z a l i e d e r v o o r z i c h proberen z i j n i n z i c h t e n d o o r t e _ - d r i j v e n . , D i t b e t e k e n t t e v e n s _dat een i n d i r e c t e _ groep, -om v r u c h t b a a r t e kunnen samenwerken, n o g g r o t e r e d i s c i p l i n e moet b e z i t t e n dan d i r e c t e g r o e p . Het woord c r i t e r i u m , d a t i k r e e d s meermalen heb g e b r u i k t , m o e t u n i e t v e r s t a a n i n d e z i n - d i e men v i n d t i n d e handboeken d e r Nederlandse, t a a l - v a n t o e t s o f m a a t s t a f , maar i n d e z i n v a n : de -voorwaarde waaraan d e o p l o s s i n g van een b e p a a l d v r a a g s t u k - m o e t • voldoen, r e k e n i n g houdende met bepaalde omstandigheden e n gegevens. - ye , Het samenwerken i n groepen i s n i e t _zo h e e l eenvoudig; o o k , - zal men•meeten l e r e n . De b e s t e ma n i e r om h e t t e . l e r e n i s n i e t h e t - aanhoren v a n d e Vo o r d r a c h t e n , z o a l s i k e r n u een v o o r u houd, maar. , het met - e l k a a r t e z a m e n k o m e n o m z i c h e n i g e d a g e n - _ d a a r onder k r i t i s c h e l e i d i n g . - E l k van d e l e d e n k r i j g t _dan o p z i j n b e u r t de - t a a k v a n g r o e p s l e i d e r . O p d e g e m a a k t i s c h e l e i d e r gewezen, wa a r n a wo r d t g e p r o b e e r d- om_ h e- t b e t-e r t e d o e r i i - I k meen d a t d e t i j d d i e men daaraan b e s t e e d t : l a t e r d o o r d e k w a n ' t i t e 4 : : - , , en d e _ k w a l i t e i t v a n h e t samenwerken Meer dan vergoed -zal', werden. De k o r t e e n d e l a n g e g r o e p . - Behalve d e samenwerking i n i n d i r e c t e e n d i r • e c t e groep_en' , d i e - van k o r t e d u u r i s , i s e r n o g —d e samenw_er k ing-_i n gro_epen van- lange d u u r. De “ k o r t e g r o e p ” g a a t u i t e e n Wanneer - z i j m e t : . h a a r t a a k - g é r e e d i 5 i s s d e - “ l a n g e r o e p ” h e e taak, e n b l i j f t daarom o o k l a n g e r e t i j d a l s g r o e p b i j e e n , -vaak j a r a n . , lang. I n d e l a n g e g r o e p o n t s t a a n g e w o o n l i j k t o t a a l andere grOeps. , - - - problemen met b e t r e k k i n g t o t d e samenwerking dan i n . 4 e - k o r t e , doch de t i j d l a a t n i e t t o e d a a r o v e r nog geruime t i j d . t e s p r e k e n . _ - I k w i l - e c h t e r w e l zeggen d a t d e punten._ d i p i k _naar-voren gebracht aangaande d e k o r t e - g r o e p i n p r i n c i p e o o k g e i d e n , • _ _ _ • • • - , , , , • : - • _ p r o - langer samenwerkende g r e e p . • I n d e k o r t e - - g- r o- e p- - • , • - , - • • _ -• „„ • , , • ._ _ _ „ „ - ' - • ••••••• •-•“' — 1 8 — blemen e c h t e r w a t d u i d e l i j k e r , z i j n d a a r i n o o k g e m a k k e l i j k e r t e bestuderen e n kunnen de gegeven r i c h t l i j n e n o o k b e t e r worden toe— gepast. E e n c h e f , d i e w e r k t met b . v , t i e n o n d e r g e s c h i k t e n k a n door z i j n f u n c t i o n e e l g e d r a g — d a a r v e r s t a i k o n d e r : e e n h o u d i n g die s t e r k d o e l g e r i c h t i s — z i j n mensen even s t e r k r i c h t e n o p h e t groepsdoel, e v e n s t e r k bevorderen d a t d e a c t i e s v a n z i j n perso— neel z i j n g e s p i t s t o p h e t d o e l v a n de g r o e p , a l s d e l e i d e r v a n een k o r t e g r o e p . Ook z o ' n c h e f k a n de verhoudingen scheppen e n de besprekingen met z i j n medewerkers z o d a n i g r i c h t e n , d a t d e men— sen i n i t i a t i e v e n nemen i n de r i c h t i n g van h e t d o e l . Ook h i j z a l z i c h verheugen a i s e r u i t z i j n groep a d v i e z e n o f v o o r s t e l l e n ko— men d i e e r o p w i j z e n d a t z i j n werkers méédenken. Slotopmerkingen. I k b e n e c h t e r n i e t v a n mening, d a t men de f o r m e l e organisa— t i e mag opbouwen o p b a s i s v a n p e r s o o n l i j k e vriendschappen. E e n groep mensen, d i e l a n g e r moet samenwerken, b e h o e f t n i e t b e v r i e n d met e l k a a r t e z i j n om d i e samenwerking goed t e doen f u n c t i o n e r e n . N i e t d a t i k w i l zoggen d a t vriendschappen h e t w e r k zouden benade— l e n , maar w e l d a t i k h e t z e k e r ' n i e t a l s e e t e i s w i l s t e l l e n . Evenmin v i n d i k h e t n o d i g d a t d e groepsieden e l k a a r met d e voor— naam aanspreken. Men v i n d t . d a t d i t e e n z e k e r e i n f o r m a l i t e i t schept. De i n f o r m a l i t e i t , d . w . z . z o d a n i g v e r v u l d z i j n van h e t groepsdoel d a t men a f s t a n d k a n nemen Van h e t e i g e n s t a n d p u n t e n van e i g e n b e l a n g r i j k h e i d , k a n even goed v e r k r e g e n worden wanneer men e l k a a r met ” m i j n h e e r “ a a n s p r e e k t . A l s e i s moet e c h t e r w e l worden g e s t e l d — anders i s h e t samenwerken met mensen v a n vaak zeer v e r s c h i l l e n d e g e a a r d h e i d , v a n v a a k een t o t a a l andere karak— t e r s t r u c t u u r dan d i e men z e l f h e e f t , e e n o n m o g e l i j k h e i d — d a t men de mensen f u n c t i o n e e l beschouwt e n n i e t i n s t r u m e n t e e l . Als men de mensen i n s t r u m e n t e e l beschouwt, beschouwt men hen s l e c h t s a l s i n s t r u m e n t e n om een bepaald d o e l t e b e r e i k e n . A l s b . v. o p een a f d e l i n g een bepaalde t a a k moet worden v e r r i c h t , waarvoor i s u i t g e r e k e n d d a t e e n z e k e r a a n t a l mensen n o d i g i s , d a n beschouwt men de mensen i n s t r u m e n t e e l , d u s a l s i n s t r u m e n t e n om die t a a k u i t t e v o e r e n . Wanneer men evenwel met mensen i n een verhouding v a n “mede”werker komt t e s t a a n m o e t men hen f u n c t i o — neel gaan beschouwen. D i t w i l zoggen, d a t , wanneer e e n bepaalde taak moet worden v e r v u l d e n men de u i t v o e r d e r s e r v a n t o e s t a a t deze t a a k o p p e r s o o n l i j k e w i j z e t e v e r v u l l e n — dus overeenkomstig — hun — • • • • -h u n e i g e n t e m p e r a j n e , doch. m i t s i j w e r I e n i n cl z i vèn !zUo' aan' h a t : . , • r - e • 11 5 i ! e n g e l j : •V a n ' e è n - t a a k f u n c t i e i n , het - - b e d r i j f , w e l k e t e ” , g i t r : . 4 . 9 • 6 z : i n ? n s e n o p d e h u n e i g e n wijze wordttgeree± : .c3„. – 0 ' • t - l i g - - „ : e e n , ;m o e i l i j l c • • • • • • : 0 1 J : • t e : . : , • v 9 . . b o - o n - : 1 ; . x ; c i l g o p l i t i • : , • : : : < . . : : ; we,a1-„vaa',•i„. - - d e - - v d t w e t k . i . h g . . . - t i : : : • a . a . : , p r a k t i j k h o g a . l ' - • • * á t l a o o f d b r e k e n s k a n - . kosten. ' : “ • w • a : t _ ' • . - „_.• • , • • • • • • • • •• • • • • • •• • • • • • ••• • • • • • . - - - • • • ..• • . . . , • •_•…•. de tijdit nietoelat, zou ik mijn inleiding hier wilen be- , , .• , -• - • -, - •••-••• • ;-£ - 2 0 - DISCUSSIE Eerste v r a a g s t e l l e r : In uw i n l e i d i n g h e b t u h e t geven van i n f o r m a t i e v o o r n a m e l i j k door m i d d e l v a n h e t gesproken woord o p h e t o o g gehad. Om d e d a a r - b i j m o g e l i j k optredende ^ s p r a a k v e r w a r r i n g z o v e e l m o g e l i j k t e voorkomen z o u i k w i l l e n p l e i t e n om o o k h e t geschreven woord z i j n p l a a t s t e gunnen. Wanneer e r een goede agenda i s e n e r d u i d e l i j k e s c h r i f t e l i j k e t o e l i c h t i n g e n z i j n o p d e agendapunten, k a n d e i n - f o r m a t i e v a a k o p een b e h o o r l i j k e m a n i e r worden gegeven. Vo o r t s s u l l e n z o w e l h e t gesproken a l s h e t geschreven woord moeten z i j n g e s t e l d i n d e t a a l v a n d e t e i n f o r m e r e n mensen. M e t boekhouders kan men d i k w i j l s h e t b e s t spreken i n d e vorm v a n z . g . j o u r n a a l - posten, d o c h v o o r anderen z a l men een andere vorm moeten b e z i g e n . I n l e i d e r : In d e beantwoording van uw opmerking kan i k k o r t z i j n , w a n t i k ben h e t e r geheel mee eens. Vo o r a l uw tweede opmerking l i j k t m i j v a n b e l a n g . Wanneer men b i j h e t geven v a n i n f o r m a t i e n i e t d e t a a l v a n d e g r o e p s p r e e k t z a l d e g r o e p deze o p h a a r w i j z e gaan v e r t a l e n . H e t g e v a a r d a t d e i n f o r m a t i e v e r k e e r d overkomt i s dan wel g r o o t . De s c h r i f t e l i j k e i n f o r m a t i e i s i n d e r d a a d v a n g r o o t b e l a n g voor de i n f o i n a t i e v a n e e n werkgroep, omdat men deze v 6 6 r h e t bijeenkomen v a n de g r o e p kan b e s t u d e r e n . S c h r i f t e l i j k e i n f o r m a t i e h e e f t v o o r d e l e n , maar h e e f t o o k haar schaduwzijde, omdat z i j g e w o o n l i j k m o e i l i j k v e r w e r k t w o r d t . Als u g e r e g e l d aan commissievergaderingen deelneemt z u l t u weten hoe m o e i l i j k h e t i s om d e n o t u l e n k r i t s c h t e l e z e n e n z e n i e t v l u c h t i g d o o r t e nemen. K r i t i s c h l e z e n v a n d e n o t u l e n i s n o d i g om v a s t t e s t e l l e n o f hetgeen besproken i s w e r k e l i j k i n d e n o t u - len i s opgenomen. Er d r e i g t i n d i t o p z i c h t n o g een a n d e r g e v a a r, e e n g e v a a r dat n i e t a l l e e n t . a . v . d e n o t u l e n , maar t . a . v . e l k e s c h r i f t e l i j k e i n f o r m a t i e d r e i g t : wanneer z o ' n s t u k w a t l a n g u i t v a l t g a a t d e l e z e r a l gauw een z e k e r e s e l e c t i e toepassen. D a a r b i j kunnen b e - paalde d i n g e n i n z i j n gedachtenwereld o p d e voorgrond gaan t r e - den, w a a r d o o r i n h e t b e e l d van d e i n f o r m a t i e een d o m i n a n t i e g a a t v e r s c h i j n e n . E e n z e l f d e s c h r i f t e l i j k e i n f o r m a t i e kan o p v e r s c h i l - lende w i j z e n worden begrepen e n v e r s t a a n . I n d i t o p z i c h t i s e r geen v e r s c h i l t u s s e n s c h r i f t e l i j k e e n mondelinge i n f o r m a t i e . - O o k - e • •• , 8 ” - ' \ n72. Ook a l s I-, een gtiee P •,.,'••e_ehtf• ' C ' M e e'rd•-i'is kômeu o . : , - • : 1 0 ; 1 0 : h , n i e t t e r v e - r t a d e r i n g . • • M e t , ' . . . e n g O t e , • : , . g e I fi • j k S i . e : o t • t i g e , ' • C e r s t e l • l i n g e n , : , . . . . i . • • • • • • » „ , , • •,_ - 7 : D e - - - _ e o r i d u J L d i g h ; p d a , • • • . i n - - d e - - . i n f o r M a t i e 2 M 0 e t : . • 4 4 . a i # . H : j . • • 4 6 . •g r o e p p l â s vinden e n .de.g e l i , ) k h e i d v a n v o o r t o 11 i n g e r i i n de gedachtenwereld •van de g r o e p s l e d e n moet z i j n , verkregen a l e e r met h e t -e i g e n l i j k e - _ • , - - • • _.• ••.,•.•_„ . _ _ , _ werk k a n morden begonnen. - • , , - Tweede v r a a g s t e l l e r : Z u l l e n z i c h n i e t v a a k g e v a l l e n voordoen w a a r i n de i n f o r m s , t i e - - • _ t o t c r i t e r i a g a a t worden, zodat d e i n f o r m a t i e e i g e n l i j k geen i r i f e r a , ' , , , , matie meer i s omdat d e c r i t e r i a r e e d s werden g e s t e l d o f b i j v o e r , - , baat v a s t stonden? I n l e i d e r : , Inderdaad k a n de i n f o r m a t i e bepaalde c r i t e r i a inhouden . - I n s . - h e t i n m i j n i n l e i d i n g gegeven v o o r b e e l d Van de i n t e r i c h t e n - time was d e i n f o r m a t i e , d a t d a a r v o o r f 2 5 . 0 0 0 . - b e s c h i k b a a r t e g e l i j k e r t i j d een c r i t e r i u m . Maar t o c h , m o e t u n i e t v e r w a c h t e n . . d a t : - . - ., de mensen d i e i n f o r m a t i e i n hun gedachtenwereld s p o e d i g a l s •terium i n t e g r e r e n . D a a r v o o r i s g e w o o n l i j k meer n o d i g . 1,1 z u l t d i t b . v. bemerken wanneer i n h e t g e s t e l d e g e v a l , d a t t o c h een eenvou- , di-g g e v a l i s , d e v o o r s t e l l e n v a n de g r o e p loskomen. E r z i j n clan s t e l l i g v e l e v o o r s t e l l e n b i j “ die o n u i t v o e r b a a r - z i j n , o m d a t ' , Z i j v e e l meer -zouden gaan k o s t e n dan f 2 5 . 0 0 0 . - - - • Er s c h u i l t een gevaar i n h o t e x p l i c i e t s t e i l e n _van bepaalde , - ; : - ; : : . : , c r i t e r i a i n de i n f o r m a t i e . - U m o e t z i c h r e a l i s e r e n d a t i n d e g r o e l • p : - . - de v o o r z i t t e r g e m a k k e l i j k een dominante p o s i t i e k a n innemen,_ van z i j n woorden k a n z i j n geladen met a u t o r i t e i t e n p r e s t i g e , , Als d e v o o r z i t t e r z e g t : “mag i k aanneMen d a t - niemand t e g e n d i t v o o r s t e l i s ” h e e f t d i t g e w o o n l i j k t o t r e s u l t a a t d a t . . de n e u t r a l e n : „ - , ; - hun stemmen n i e t t e g e n h e t ' v o o r s t e l h e f f e n . De ZOgIrell- g e u i t e , den o p e e n bepaalde t o o n gezegd k u n n e n de g r o e p i n de o r e n , : k l i n k e n a l s : ” w e l k e dwaas - i s e r t e g e n ? “ I n e l k g e v a l i s e e n g e l i j k e vraag-dermate s u g g e s t i e f d a t sommige mensen o p d i t -Memel*, hun k r i t i e k o f t w i j f e l n i e t t o t u i t d r u k k i n g brengen. Men mOet . z i c h e c h t e r n i e t b e d r i e g e n . D i e k r i t i e k - en t w i j f e l - k o r t e n - e c h t e r _ _ toch, maar dan l a t e r , H e t g e v o l g daarvan zou _kunnen - z i j n d a t daardoor de v l o t t e . g a n g v a n z a k e n w o r d t g o s t a g n e e r d Velen menen Mijn s s h i j s n e l b e s i u i - . ten l a a t nemen. M o n _ • d a t men dan de w e e den 9 v r a g r ,t a-—. e L , L , . , . • s, ' u • - 1 ” men , - — 2 2 — en dwars b i j d e u i t v o e r i n g k r i j g t t e overwinnen e n d a t d i t meer t i j d k o s t , d a n wanneer de m e n i n g s u i t i n g i n h e t j u i s t e s t a d i u m t o t haar r e c h t i s gekomen. De v o o r z i t t e r moet d e g r o e p n i e t t e v e e l w e r k u i t handen nemen d o o r b i j d e i n f o r m a t i e o p d e c r i t e r i a t e v e e l n a d r u k t e leggen. De g r o e p moet d e c r i t e r i a z e l f v i n d e n . De d o o r d e g r o e p z e l f gevonden c r i t e r i a z u l l e n d o o r h a a r v e e l e e r d e r worden aan— vaard a l s b a s i s v o o r h a a r w e r k dan d i e w e l k e d e v o o r z i t t e r n a a r voren h e e f t geschoven. Van de andere k a n t g e z i e n , h e t i s n i e t t e v e r m i j d e n , d a t d e v o o r z i t t e r b i j h e t geven v a n de i n f o r m a t i e e e n zekere s e l e c t i e toepast. H i j moet e r daarom n a a r s t r e v e n de i n f o r m a t i e o p zodanige manier t e geven d a t z i j a l h e t m a t e r i a a l b e v a t d a t d e g r o e p i n s t a a t s t e l t z e l f d e c r i t e r i a t e v i n d e n . Derde v r a a g s t e l l e r g I n uw i n l e i d i n g h e b t u gesproken o v e r groepen, d i e samenwer— ken om g e z a m e n l i j k t o t e e n b e s l u i t t e komen, o p g r o n d v a n de in— f o r m a t i e , d i e a a n ao g r o e p i s v e r s t r e k t . E r z i j n n a a r m i j n mening e c h t e r o o k groepen waarvan gevraagd w o r d t e e n probleem o p t e los— een, d a t n i e t nauwkeurig kan worden omsohreven, maar s l e c h t s m i n of meer vaag k a n warden aangeduid. Ook de i n f o r m a t i e i s d a n n i e t concreet. Hoe moet d e procedure i n z o ' n groep verlopen? I n l e i d e r ; I k k a n m i j v o o r s t e l l e n wat u b e d o e l t . Z o ' n d o o r u bedoelde groep k a n b . v. e e n g r o e p v a n desktIndigen z i j n , a a n w i e d e v r a a g wordt v o o r g e l e g d , h o e d e c o n j u n c t u u r i n de komende t i e n j a a r z a l verlopen. De e n i g e i n f o r m a t i e d i e deze g r o e p o p d a t o g e n b l i k b e z i t i s d u s e i g e n l i j k a l l e e n de g e s t e l d e v r a a g . Wat moet d i e g r o e p n u gaan doen? I n de e e r s t e p l a a t s z a l z i j gaan v a s t s t e l l e n welke i n f o r m a t i e n o d i g i s v o o r d e o p l o s s i n g , want d e gegeven i n f o r t a t i e was e n v o l l e d i g . Nu moot u e r w e l a a n denken, d a t d e i n f o r m a t i e , d i e i n de eerste b i j e e n k o m s t i n de r e g e l d o o r d e v o o r z i t t e r , w o r d t gegeven, g e w o o n l i j k o n v o l l e d i g i s . Daarvan moet d e v o o r z i t t e r z i c h dan ook bewust z i j n e n daarom moet h i j a l t i j d v r a g e n o f e r i n de groep i n f o r m a t i e aanwezig i s , w e l k e h i j n o g n i e t h e e f t gegeven. Van d e i n de g r o e p aanwezige i n f o r m a t i e moet u i t e r a a r d e e n dank— baar g e b r u i k worden gemaakt. B i j w e t e n s c h a p p e l i j k w e r k , b i j re— search, k a n men n i e t anders werken dan op deze m a n i e r, — H e t — . He•t t y p i s.c h e_ v a•n• • d e: •h i•ê •• r• be-doo.i .de ,g r o e _p. e .n„ • . • i ••s •• d• t •• d e •• •. „ : • - - 7 4 k i n l e i d i n g h e b • • J . - , t . 6 6 n . g o 0 . - 4 - groepen' • • g a a t i : • , : e a r t : : d e • • • • • • • • : p r i t e i d : k : a _ t e l l e r i ' e n p a S d a a r n a _ - de i n f o r m a t i e : . 0 ] . • , - ± ' • t T l e g • - • • 1 7 A e a t e . 4 V e t z a m e l e n • • . , D e • • • • • • : . : • • • • _ : • • • • • : • • • . : • • : • • , • • _ •- . c r i t e r i a bestaan derhalve u i t •,•de • s c . ) • : • • • ; t e p . - 3 1 4 1 1 - _ - - • • i n d i t ' geval nodig • acht • • : •• ••••••• •••••• •• • • • D i e i n f o r m a t i e moet, z o w e l k w a l i t a t i e f a l s k w a n t i t a t i e f , , zoveel m o g e l i j k v o l l e d i g z i j n _ U i t s l u i t e n d k w a n t i t a t i e v e gegevens zijn - s t e l l i g onvoldoende, omdat d a a r i n meestal e e n i n t e r p r e t a t i e - van de s a m e n s t e l l e r i s v e r w e r k t . D e n k t •u maar eens aan de v e r - s c h i l l e n d e vormen welke men–een bepaalde s t a t i s t i e k k a n geven; _ d a a r b i j - s p e e l t l ' a r t d e g r o u p e r l e s c h i f f r e s e e n b e l a n g r i j k e - Een zekere t a a k v e r d e l i n g - onder de g r o e p s l e d e n met b e t r e k k i n g , - L * t o t h e t verzamelen- van de i n f o r m a t i e z a l n i e t - k u n n e n w o r d e n m i s t . Sommigen z u l l e n de l i t t e r a t u u r o p een bepaald g e b i e d d o o r - - . , • w e r k e n e n doorzoeken, anderen z u l l e n bezoeken a fl e g g e n , e n z . • :,–. I k mbet u zoggen, d a t i k , b i j h e t overdenken v a n hetgeen i k vanavond t o t u heb gezegd n o g geen - v o r m v a n g r o e p e n h e b g e v o n d e n - . : I . waarvoor i n p r i n c i p e d e i n m i j n i n l e i d i n g gegeven i n d e l i n g n i e t zou opgaan, maar t e v e n s heb i k g e c o n s t a t e e r d d a t e e n v e r s c h u i v i n g , • v a n de f a s e n v o o r bepaalde groepen z e k e r n o d i g i s . Ten a a n z i e n v a n d e o p d r a c h t e n - d i e immers o o k d e e l uitmaken . - van de i n f o r m a t i e - welke a a n groepen worden gegeven zou i k nOg _ - w i l l e n opmerken d a t h e t r e s u l t a a t v a n h e t w e r k v a n de g r o e p n i w k - . . _ te v e r i n do toekomst moet l i g g e n . Men moet dus - g e e n , o p d r a c h t ven d i e b . v p a s o v e r een o f ,twee j a a r gereed k a n z i j n 9i s dwe as pna ntn i n g de r av o l lne d i g u i t . Voor ts moet men, b i j h e t geven v a n de o p d r a c h t , d e t i j d v a d t : s t e l l e n b i n n e n welke z i j u i t g e v o e r d moet z i j n 9 , m a a r t e v e n s m o e i het r e d e l i j k e r w i j z e m o g e l i j k z i j n de o p d r a c h t b i n n e n d i e t e r m i j n , - t e v o l v o e r e n . M e t d i e t e r m i j n d i e n t d o g r o e p dan t e r d e g e r e k e n i n g te houden. - - H e l a a s worden nog v e e l o p d r a c h t e n aan groepen gegeven, w e l k e - i n de g e s t e l d e t i j d o n m o g e l i j k t o v o l b r e n g e n z i j n . E r z i j n nog • t a l v a n commissies werkzaam, d i e werden i n g e s t e l d met - beaaer nb e p e r k t e o p d r a c h t , wa a r v a n v e rwa c h t wo r d - d a t z i j b . v . _- - . e e n , j a a r r a _ _ , z i e t men e c h t e r geen r a p p o r t , maar k a n men- b . v. . e r v a r e n , dat d e s , j r • C O M M i a - S i e S e e n a a n t a l s u b - c o m m _ - b e z i g z i j n een bepaald f a c e t t : o n d e r w e r p ‘ .• • , , • • : - 2 4 — duurt d a n w e r k e l i j k w e l w a t l a n g e r dan een j a a r a l e e r een r a p p o r t v e r s c h i j n t . Andere commissies met e e n “ b e p e r k t e o p d r a c h t ” z i j n p r a k t i s c h permanente commissies geworden, d i e maar b l i j v e n d o o r vergaderen e n e l k e maand opnieuw b i j e l k a a r komen. Een a n d e r p u n t , d a t i k n i e t onvermeld mag l a t e n , i s d a t moet worden nagegaan o f d e g r o e p n i e t u i t t e v e e l l e d e n b e s t a a t e n o f i n de g r o e p w e l a l l e l e d e n aanwezig z i j n , d i e n o d i g z i j n v o o r d e i n f o r m a t i e e n de o p l o s S i n g van h e t b e t r o k k e n probleem. Vierde v r a a g S t e l l e r : B i j d e beantwoording v a n een d e r v o r i g e v r a g e n h e b t u gezegd dat o n d e r l i n g e vriendschap, geenVe r e i s t e i s om i n een g r o e p goed samen ' t e werken. Maar a l s e r . v i j a n d s c h a p i n e e n g r o e p i s l i j k t m i j goede samenwerking t o c h een o n m o g e l i j k h e i d . I n l e i d e r : Wanneer een g r o e p g r o t e n d e e l s u i t v i j a n d e n zou bestaan i s samenwerking n a t u u r l i j k u i t g e s l o t e n . Wanneer e r e c h t e r é é n o n w i l - l i g g r o é p s l i d i s v a l t w e l t e Vo o r s p e l l e n w a t e r g a a t gebeuren_ W i j hebben' d i t meermalen met b e h u l p v a n h e t r o l l e n s p e l g e c o n s t a - t e e r d . E e n g r o e p werd dan een bepaalde o p d r a c h t gegeven, maar één , v a n de l e d e n k r e e g de geheiffi e i n s t r u c t i e d e w e r k i n g v a n de g r o e p t e - f r u s t r e r e n d o o r n e g a t i e v e , c y n i s c h e dan t o t : d i t steeds d a t , de g r o e p de o n w i l l i g e - m a n t r a c h t t e t e b e p r a t e n e n : oen andere; t o t e e n c o n s t r u c t i e v e h o u d i n g t e : brengen. G e l u k t e ten s l o t t e n i e t , d a n wendde d a g r o e p z i c h v a n hem a f en deed a l s o f h i j n i ét b e s t o n d . De h o u d i n g v a n de g r o e p i s d u s t e n a a n z i e n van h e t weerspannige g r o e p s l i d é l s p o e d i g n e g a t i e f . Ve e l b e t e r z o u h e t n a t u u r l i j k z i j n i n d i e n de g r o e p een b l i j v e n d : p o s i t i e v e h o u d i n g zou kunnen o p - brengen. Waarom i s z o iemand o n w i l l i g ? M e e s t a l s p e l e n problemen v a n p e r s o o n l i j k e o n z e k e r h e i d d a a r b i j e e n r o l . Wanneer de g r o e p t e n s l o t t e b p n e g a t i e v e w i j z e r e a g e e r t , v e r g r o o t z i j b i j - z o ' n p e r s o o n diens g e v o e l v a n o n z e k e r h e i d , v a n u i t g e s t o t e n t é z i j n e n de s p a n - n i n g van z i j n n e g a t i v i s m e . E e n p o S i t i e v e h o u d i n g daartegenover zeu een zodanige z i j n d a t d e g r o e p d e b e t r o k k e n - m a n w a a r d e e r t - althans t o t - o p z e k e r e h o o g t e - o m d a t nog een p o s i t i e v e f u n c t i e Zou k u n n e n - v e r v u l l e n : D e g r o e p z o u d u s moeten proberen de' p o s i t i e v e e l e f fi e n t e n , - d i e - i n d e o b s t r u c t i e s c h u i l e n t e w a a r d e r e n . , D i t t o e t t o c h - M o g e l i j k - z i j n o m d groep - ..-• •: . • s, ' , - o i 4 2 _ . - - . V i j f d e e „ . • •••••,,e,.•••e hebt e zoeven e g e z e g d e d a t • - . , 1 1 nagaan waaraan i n een c o n c r e e t g e v a l d e n e g a t i e v e h o u d i n g moet worden toegeschreven. Vaak z a l d e r e d e n e r v a n z i j n d a t z o iemand meent d a t h e t l e i d e r s c h a p hem t o e k o m t . Wanneer h i j d i e n i e t l a n g s p o s i t i e v e weg kan b e r e i k e n z a l h i j p r o b e r e n d i t l a n g s n e g a t i e v e weg t e b e r e i k e n . H i j v o e l t z i c h b e l a n g r i j k d o o r z i j n n e g a t i v i s m e , - omdat men met hem r e k e n i n g g a a t houden. U v i n d t d a a r v a n e e n p a r a.l - ' „ _ • groep_zonder o p p o s i t i e e i g e n l i j k een b e e t j e d o o i e g r o e p i s , d i e het g e v a a r i n h o u d t , d a t z i j o f t e s n e l o f t o t e e n z i j d i g e b e s l u i t e n • komt . O p p o s i t i e i s daarom e e n h e e l b e l a n g r i j k e l eme n, t i n e e n g r o e p . I k d u r f z e l f s zoggen d a t wanneer d e l e i d e r v a n een greep w e i n i g o p p o s i t i e ontmoet h i j z e l f i n de o p p o s i t i e moet gaan, o p d a t d e groep z i c h b e z i n t o p h a a r b e s l u i t e n . De v r a a g hoe d e g r o e p p o s i t i e f o p oen o n w i l l i g e h o u d i n g moet reageren i s n i e t i n h e t algemeen t e beantwoorden; s t e e d s moet men l e l i n do o n t w i k k e l i n g van h e t k i n d . Wanneer h e t k i n d omstreeks z i j n derde j a a r t o t h e t a l l e r e e r s t e i k - b e w u s t z i j n k o m t , g a a t h e t op z e k o r o g e n b l i k “ n e e ” zeggen. Op deze w i j z e v e r z e t h e t z i c h t e - - gen de hem omgevende w e r e l d e n v e r s t e r k t d a a r d o o r z i j n i k - b e w u s t - z i j n . Wanneer h e t i k - b e w u s t z i j n voldoende_gevestigd i s k a n h e t weer p o s i t i e f met z i j n w e r e l d v e r b i n d e n ; z o g a a t b i j v , d e p u b e r - t e i t o v e r i n de a d o l e s c e n t i e . De p u b e r v e r z e t z i c h tegen de w e - r e l d , maar d o a d o l e s c e n t l e e r t z i c h p o s i t i e f met d e We r e l d v e r - . T. binden ° D i e p u b e r a l e n e g a t i V i t e i t v i n d t men i n h e t groepswerk zeer v e e l . Degene d i e daaraan l a b o r e e r t moet men h e l p e n z i j n i k - b e w u s t z i j n t e v i n d e n , b u i t e n h e t n e g a t i e v e om, b . v . d o o r hem.be- - e _ paalde p o s i t i e v e t a k e n o p t e d r a g e n . Men k a n d i t doen d o o r de man die a l t i j d t e g e n i s i n h e t b e s t u u r o p t e nemen, en-hem een zekere , 7 v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d t e geven. - Als u m i j z o u d t v r a g e n o f h e t d e t a a k v a n de v o o r z i t t e r o f die v a n de g r o e p i s om h e t n e g a t i v i s m e i n p o s i t i v i s m e om t e ' v o r - men, d a n z o u i k zeggen, d a t h e t a l l e r e e r s t d e t a a k v a n de v o o r z i t - t e r i s e r v o o r t e z o r g e n d a t a l l e l e i d e r s c h a p s f u n c t i e s i n de g r o e p warden v e r v u l d . Wanneer d e l e i d e r s c h a p s f u n c t i e s n i e t o f n o g n i e t door d e g r o e p w o r d e n v e r v u l d i s d e v o o r z i t t e r q u a l i t a t e qua d e - gene d i e deze f u n c t i e s t e v e r v u l l e n h e e f t . I d e a a l i s e c h t e r. - _ - zoals i k a l heb gezegd - d a t d e g r o e p h e t d o e t . - 2 6 - waarom een bepaald g r o e p s l i d o n w i l l i g i s , o n v e r s c h i l l i g h e i d v e r - toont o f t e g e n w e r k t . De o o r z a a k v a n deze v e r s c h i j n s e l e n kan z i j n gelegen i n de t e g e n s t e l l i n g e n welke i n de f u n c t i e v a n de b e t r o k - kene w o r t e l e n . Z o ' n t e g e n s t e l l i n g v i n d t men b . v. t u s s e n de c h e f van de o n t w e r p - e n d i e v a n de p r o d u k t i e a f d e l i n g . De e e r s t e w i l mooie p r o d u k t e n , soms o o k nog i n een g r o t e v a r i a t i e , d o c h de tweede w i l p r o d u k t e n d i e met z o w e i n i g m o g e l i j k k o s t e n e n i n o p - t i m a l e s e r i e - g r o o t t e kunnen worden v e r v a a r d i g d . Wanneer men een g r o e p v a n met deze t e g e n s t e l l i n g e n behepte l i e d e n b i j e e n h e e f t d a n h e e f t men e i g e n l i j k w a t u noemde: d e p a r - tementale samenwerking. E r z a l i n z o ' n g e v a l d e z e l f d e procedure moeten worden g e v o l g d a l s d i e w e l k e u v o o r d e departementale s a - menwerking h e b t g e s c h e t s t , De l e d e n v a n de g r o e p moeten hun e i g e n wensen e n v e r l a n g e n s p r o j e c t e r e n t e g e n h o t b e l a n g van h e t g e h e e l ; de nevendoelen moeten worden g e z i e n t e g e n de a c h t e r g r o n d v a n h e t hoofddoel. H e t z a l d e t a a k v a n de v o o r z i t t e r z i j n om h i e r i n d e c o 8 r d i n a t i e t o t s t a n d t e brengen. I n l e i d e r : Hetgeen u zogven h e b t gezegd i s e i g e n l i j k de p r a k t i s c h e t o e - passing v a n h e t v i n d e n v a n w a t i k de gemeenschappelijke c r i t e r i a heb genoemd; o o k d i e moeten op h e t h o o f d d o e l z i j n g e r i c h t . Naast d e d o o r u genoemde t e g e n s t e l l i n g e n z i j n e r i n de b e - d r i j v e n nog t a l v a n andere, b . v , t u s s e n de c h e f i n k o o p , d i e g r a a g goedkoop w i l i n k o p e n , e n de c h e f p r o d u k t i e , d i e a l l e e n met goede g r o n d s t o ff e n w i l werken. Men v i n d t z e o o k t u s s e n de c h e f - v e r k o o p - want d i e w i l v a a k een g r o o t s o r t i m e n t hebben - e n de c h e f p r o - d u k t i e , d i e v e e l meer g e s t e l d i s o p o p t i m a l e s e r i e s , omdat h i j daardoor goedkoop k a n produceren. To c h z o u i k deze t e g e n s t e l l i n g e n n i e t t e somber w i l l e n z i e n . Z i j bevorderen de o n d e r l i n g e c o n c u r r e n - t i e , d i e e l k e o r g a n i s a t i e t o t e e n l e v e n d g e h e e l k a n maken, m i t s er e e n goede c o r d i n a t i e i s . Men z o u een v e r g e l i j k i n g kunnen maken met h e t l i c h a a m : d e f u n c t i e v a n de maag i s o p t e nemen e n die v a n n i e r e n om a f t e s c h e i d e n , Tus sen b e i d e i s e r v o o r t d u r e n d een zekere p o l a r i t e i t ; wanneer e c h t e r b e i d e goed f u n c t i o n e r e n i s het l i c h a a m goed i n o r d e . Zesde v r a a g s t e l l e r : Een v a n d e v o r i g e v r a a g s t e l l e r s h e e f t e r o p gewezen d a t soms i n een t o t samenwerking geroepen groep mensen aanwezig z i j n d i e d a a r i n geen p l a a t s behoorden t e hebben, H e t komt evenwel o o k v o o r - d a t - •••-•••••••• • .-.. ,, i: • • :- , • ••••• , - d a t mensen n i e t i n een groep -Warden 'toegelaten,: hoewel:z i j d a a r i n wèl behoren e n bovendien d a a r i n . , g a a r n e t ó t f e a M e n W e r k i n g - w i l ï e d komen. Men z i e t d i t w e l gebeuren t . a . v . s t a f f u n c t i o n a r i s s e n . H e t , l e i d i n g geven i s t h a n s z o i n g e w i k k e l d e n Veelomvattend geworden dat d e hogere l e i d i n g h e t v a a k n o d i g v i n d t . a d v i e s g e v e n d e s t a f - _ f u n c t i o n a r i s s e n aan t e t r e k k e n , maar desondanks w e i n i g b e r e i d h e i d - t o o n t deze f u n c t i o n a r i s s e n h a a r bijeenkomsten t e l a t e n b i j w o n e n . Kunt u daarvan de o o r z a a k aangeven? I n l e i d e r : De l e i d i n g v a n een b e d r i j f o f d i e n s t , d i e v r o e g e r meester o p a l l e wapens k o n z i j n , z i e t z i c h b i j d e g r o e i v a n h e t b e d r i j f o f van de d i e n s t gedwongen s t a f f u n c t i o n a r i s s e n - i n een g r o e i e n d a a n t a l - i n d i e n s t t e nemen. De l e i d i n g moet h a a r meesterschap o p een a a n t a l wapens a a n deze f u n c t i o n a r i s s e n .afataan. I W t i s b e - g r i j p e l i j k d a t z i j d i t soms met l e d e ogen aanziet,;..Het - i s e v e n e e n s b e g r i j p e l i j k d a t d e l e i d i n g h a a r nieuwe f u n c t i e n i e t d a d e l i j k , duidelijk vor ogen heft en zelfs waner dit het geval is die • n i e u w e f u n c t i e n i e t goed u i t o e f e n t . • I n d i e n de l e i d i n g v a n de d i e n s t e n van s t a f f u n c t i o n a r i s s e n , van s p e c i a l i s t e n , g e b r u i k maakt dan g a a t h a a r f u n c t i e v o o r een groot g e d e e l t e b e s t a a n i n de samenwerking met deze mensen e n i n de z o r g v o o r d e o n d e r l i n g e samenwerking van deze mensen. D i t moet - - e c h t e r worden g e l e e r d e n b e h e e r s t men n i e t d a d e l i j k . Een m o e i l i j k h e i d i s d a a r b i j d a t d e o n d e r g e s c h i k t e s t a f f u n c - t i o n a r i s h e t b o g r i P d a a r v o o r d e l e i d i n g b e z w a a r l i j k k a n b i j - brengen. D i t b e g r i p moet g r o e i e n v i a o p l e i d i n g , v o r m i n g , samenspreking e t c . H e t z o u m i j t o v e r v o e r e n om o p d i t probleem t h a n s u i t v o e r i g i n t o gaan. ,