NPI archives

npi_-_oefening_in_beeldvorming.pdf

OEFENING I N BEELDVORMING INSTITUUT VOOR ORGANISATIE ONTWIKKELING Valckenboschlaan 8 ,Zeist - Telefoon (03404) 2 00 44 handleiding v o o r de c u r s u s l e i ding • 3061.7311 FGAG 1. P r o b l e e m s t e l l i n g Deze oefening i s ontstaan t i j d e n s een assistenten-werkweek naar a a n l e i d i n g van de vragen: - hoe kunnen w i j l e r e n e c h t v a n u i t fenomenen t e praten? - hoe kunnen w i j z i c h t b a a r maken, met welke problemen men t i j d e n s een beeldvorming e i g e n l i j k w o r s t e l t , z o a l s b i j v : • h e e f t men een w e r k e l i j k beeld gekregen? • h e e f t i e d e r g r o e p s l i d h e t z e l f d e b e e l d gekregen? • hoe moet men i e t s u i t z i j n eigen waarneming voor de anderen b e s c h r i j v e n , opdat de anderen z i c h een v e r g e l i j k b a a r of i d e n t i e k beeld kunnen vormen? - welke procedures kunnen e r t i j d e n s een beeldvorming t o e g e - past werden? - hoe kan men t o e t s e n o f een beeldvorming voldoende was? - enz. Met deze oefening, d i e i n h e t volgende beschreven wordt en d i e t o t d o e l h e e f t antwoord t e geven op do zo n e t gestelde vragen, i s i n t u s s e n a l i n v e l e c u r s u s s i t u a t i e s gewerkt, z o d a t z e a l verder dan i n de experimentele f a s e i s . 2. Grondgedachte van de oefening “Neem eens een f o t o u i t een t i j d s c h r i f t k n i p h e t i n stukken, geef i e d e r l i d van een groep een s t u k j e en l a a t vervolgens de mensen aan e l k a a r v e r t e l l e n , w a t z e op hun s t u k j e gezien hebben. U i t hun verhalen moeten ze z i c h nu een beeld kunnen maken van wat de anderen gezien hebben, t e v e n s k r i j g e n ze met z ' n a l l e n een beeld van h e t p l a a t j e ” . 3. De r e k w i s i e t e n a. Een f o t o o f r e p r o d u c t i e ( n i e t t e k l e i n van formaat, l i e f s t Ak-, A3- formaat ) . Het moet i e t s v o o r s t e l l e n , d a t een b e e t j e buitengewoon i s , d.w. z . e r moet i e t s onverwachts, i e t s l u d i e k s o f i e t s dubbelzinnigs i n z i j n . (Voorbeeld: we hebben v e e l g e b r u i k gemaakt van oen f o t o : twee mensen spelen een s c h a a k p a r t i j , maar de fi g u r e n z i j n Duitse soldaten met H i t l e r , t o r e n = r a k e t V2 z1i j na bn i jdv .e vrl i°e g t ufii g e ng, raudarrscehernmen e n z . ) . b. w o r d t i n stukken g e k n i p t , i e d e r d e e l wordt van een l e t t e r voorzien, b i j v . 2 . - z o i n s t u k k e n s n i j d e n , d a t j e n i e t u i t e e n s t u k a l l e e n a l de b e t e k e n i s v a n h e t p l a a t j e o p k u n t maken; - z o k n i p p e n , d a t j e e e n d o e l n i e t h e l e m a a l a f g e s l o t e n o p h e t s t u k j e h e b t , m a a r d a t e r i e t s d a a r v a n o p h o t s t u k j e van e e n a n d e r g r o e p s l i d t e z i e n i s ; - o o k n i e t t e i n g e w i k k e l d e d e l e n maken, b i j v . dan k r i j g t h e t t o v e e l k u n s t m a t i g k a r a k t e r . c. Op e e n w i t v o l p a p i e r w o r d t g e t e k e n d , h o e d e s t u k k e n v a n h e t p l a a t j e b i j e l k a a r passen ( m a a r n a t u u r l i j k n i e t , w a t e r o p het p l a a t j e t e z i e n i s ) , b i j v . zodat z i c h b i j v . B . k a n r e a l i s e r e n , d a t z i j n s t u k samenhangt mot A e n C . d. I e d e r a c t i e f g r o o p s l i d e n o o k i e d e r e waarnemer k r i j g t e e n v e l p a p i e r ( e n V i l t s t i f t e n c . q . w a s k r i j t ) . 3 P r o c e d u r e v o o r d e o e f e n i n g a. ( 1 5 m i n u t e n ) : - u i t l e g g e n v a n d o e l s t e l l i n g e n p r o c e d u r e v a n de o e f e n i n g ( v o l g e n d e p u n t e n b t o t . . . . ) ; - d e t e k e n i n g waarop t o z i e n i s h o e h e t p l a a t j e i n s t u k k e n g e k n i p t i s e n hoe d e s t u k k e n b i j e l k a a r p a s s e n ; - i n d e l e n v a n d e g r o e p i n - “ s p e l e r s ” e n - waarnemers. 3. b. C i m i n u u t ) u i t r e i k e n v a n d e s t u k k e n v a n d o f o t o a a n do s p e l e r s ; d . w . z z o v e e l s t u k k e n = z o v e e l s p e l e r s ( v a r i a n t e : a. 2 s p e l e r s k r i j g e n h e t z e l f d e s t u k ) ; - i e d e r e s p e l e r mag z i j n s t u k 1 m i n u u t l a n g i n t e n s i e f b e s t u d e r e n , m a a r : . g e e n a a n t e k e n i n g e n maken, h o t s t u k n i e t tekenen! . n i e t a a n d e a n d e r e s p e l e r s l a t e n z i e n . . a l s ( v a r i a n t e ) meer s p e l e r s e e n s t u k k r i j g e n , d a n mogen z e h e t w e l samen bestuderen, m a a r t i j d e n s h o t s t u d e r e n n i e t m e t e l k a a r e r o v e r p r a t e n t c . C i m i n u u t ) : n a a fl o o p v a n 1 m i n u u t z a m e l t d o c u r s u s - l e i d i n g weer a l l e s t u k k e n i n . Men moet d u s i n h e t v e r v o l g z i j n s t u k v a n u i t z i j n geheugen b e s c h r i j v e n . De waarnemers hebben h e t s t u k h e l e m a a l n o g n i e t g e z i e n ( v a r i a n t e : e e n d e e l v a n d e waarnemers mag h e t h e l e p l a a t j e a a n h e t b e g i n even z i e n ) . d. ( 3 0 m i n u t e n ) : - U i t v o e r i n g v a n d e o e f e n i n g , d . w . z . men moet nu z u i v e r v e r b a a l , d u s z o n d e r z i j n e i g e n s t u k j e o p e e n fl a p t e t e k e n e n e n z o n d e r n o t i t i e s t e maken, b e s c h r i j v e n w a t men g e - z i e n h e e f t e n men moet a l s g r o e p t o t e e n t o t a a l b e e l d komen. Men d o e t a l s c u r s u s - l e i d i n g e r goed a a n , om d o g r o e p v a n t e v o r e n aan t e b e v e l e n , a a n h e t b e g i n e v e n t j e s o v e r de p r o c e d u r e t o p r a t e n , h o e men n u t o w e r k w i l g a a n ! D e s p e l e r s b e p a l e n z e l f , i n w e l k e orde z o om d o t a f e l w i l l e n gaan z i t t e n , o f er iemand d e l e i d i n g moet k r i j g e n , o f men een b e t e r e p l a n n i n g w i l maken e n z . Taak v a n d e g r o e p i s d u s : Hoe z i e t h e t h e l e p l a a t j e e r u i t ? e, ( 5 - 1 0 m i n u t e n ) : - I e d e r e s p e l e r e n i e d e r e waarnemer t e k e n t n u , hoe v o o r hem h e t t o t a l e p l a a t j e e r u i t z i e t (daarom h o t p a p i e r e n d e s t i f t e n o n d e r 3 d ! ) , maar men mag n i e t k i j k e n , h o e d e buurman d i t t e k e n t . D i t p l a a t j e l a a t men v o o r l o p i g nog n i e t a a n d e anderen z i e n ! f . ( 1 0 - 1 5 m i n t i t e n ) : - Gesprek: H e e f t d i t p l a a t j e e e n bepaalde b e t e - kenis? Z o j a , w e l k e ? D i t g e s p r e k k a n o p v e r s c h i l l e n d e manieren p l a a t s v i n d e n : • a l l e e n t u s s e n d o s p e l e r s ; . g e z a m e n l i j k t u s s e n s p e l e r s e n waarnemers; • a f z o n d e r l i j k t u s s e n s p e l e r s a a n d e e n e k a n t e n waarnemers a a n d e a n d e r e k a n t e n v e r v o l g e n s d e u i t k o m s t e n met e l k a a r v e r g e - l i j k e n . 10 M i n u t e n ) t H e t h e l e p l a a t j o l a t e n z i e n ; 4. De v e r s c h i l l e n d e t e k e n i n g e n v a n s p e l e r s c . waarnemers l a t e n z i e n . h. ( 3 0 m i n u t e n ) : - E v a l u a t i e v a n d o o e f e n i n g . Gezichtspunten v o o r d e e v a l u a t i e : T. o . v . d o p r o c e d u r e : Men k a n v e r s c h i l l e n d e p r o c e d u t e s t e e p a s s o n t 1. A b e s c h r i j f t z i j n s t u k t o t i n a l l o d e t a i l s , d a a r n a B e n z . 2. A b e s c h r i j f t z i j n d e e l a l l e e n maar i n g r o t e t r e k k e n , d a n B d e g r o t e l i j n e n o n z . ; i n een v o l g e n d e r o n d e g a a t men p a s i n o p d e t a i l s e n komt d o o r v r a a g e n a n t w o o r d t o t h e t h e l e beeld ( v a r i a n t e n ) : - A b e s c h r i j f t n u i n d e t a i l s z i j n s t u k , daarna B e n z . - Men g a a t z i c h n u b l i j k t , d a t h e t meest r e l e v a n t e e n b e l a n g r i j k s t e gebeuren o p de s t u k k e n B e n C t o z i e n moet z i j n , v e r v o l g e n s o p d e d e t a i l s v a n B e n C r i c h t e n . - Men h e r k e n t d a t e r o p h e t p l a a t j e b i j v . . een s c h a a k s p e l i n e e n kamer t o z i e n i s en b e s c h r i j f t v e r v o l g e n s e e r s t d o “ a c t i e ” van h o t b e e l d e n d a n d e r u i m t e , w a a r i n z i c h d a t a f s p e e l t . - e n z . 3 . Men h e e f t b e p a a l d e vermoedens t . o . v . d e b e t e k e n i s v a n h e t p l a a t j e e n s p r i n g t v a n d e waarneming o v e r t o t c o n c l u s i e s . T. o . v . d e i n t e r a c t i e - B e s c h r i j f t men z i j n S t u k v o o r z i c h z e l f o f v o o r d e anderen? - L u i s t e r t men n a a r e l k a a r , omdat men a l s h e l e g r o e p a a n h e t hele b e e l d w e r k t , o f l u i s t e r t men n a a r e l k a a r , t o t d a t men z i j n e i g e n s t u k j e b e t e r b e g r i j p t ? - Komt men t o t h e r h a l i n g e n , omdat men t e v o e l m e t z i j n e i g e n - s t u k j e b e z i g i s ? - Z i j n e r e e n p a a r p e r s o n e n , d i e l e i d i n g geven a a n h o t h e l e proces, a a n d e i n t e r a c t i e , a a n d e p r o c e d u r e ? - L a a t men d e a n d e r e n i n h e t d u i s t e r r a d e n , t e r w i j l men z e l f misschien d o v e r k l a r i n g v o o r e e n b e p a a l d probleem h e e f t ; en d o e t men dan met i n n e r l i j k genoegen m e d e d e l i n g : “ Z o i s h e t en n i e t a n d e r s ! ” - L a a t men z i j n e i g e n waarneming b e ï n v l o e d e n d o o r b e p a a l d e i n t e r p r e t a t i e s , d i e men z e l f a a n z i j n s t u k g e e f t ? O f i n t e r - p r e t a t i e s v a n anderen? - e n z . T. o . v . d e i n h o u d : l e t o p 7- O f men v o o r d o anderen d u i d e l i j k m a a k t , o f men “ l i n k s ” e n ifr e c h t s “ b e d o e l t a l s ” l i n k s v a n d e v r o u w “ o f aan d o l i n k e r kant v a n h o t p l a a t j e o f d a t men z i c h deze problemen n i e t r e a l i s e e r t ; o t men d e p r o p o r t i e s v a n h e t p l a a t j e e n d e v o o r t o r p e n a a n elkaar d u i d e l i j k Maakt. Itet i ) e t ' s p r o n k e l i j k g e b r u i k t e p l a a t j e i s b i j FG t e r i n z a g e . Grhag v e r d e r e e r v a r i n g e n met e n o n t w i k k e l i n g e n v a n deze o e f e n i n g doorgeven a a n FG. C o p y r i g h t N P I