NPI archives

npi_-_werkoverleg.pdf

INSTITUUT VOOR ORGANISATIE ONTWIKKELING Valckenboschlaan 8 - Postbus 299 - 3700 AG Zeist - Holland - Tel. (03404) 20044 WERKOVERLEG I n deze s y l l a b u s w o r d t i n g e g a a n o p : A. De s o o r t e n werkgroepen i n e e n o r g a n i s a t i e . B. H e t g e s p r e k s v e r l o o p v a n e e n g r o e p s g e s p r e k . C. O n t w i k k e l i n g s w e t m a t i g h e d e n v a n g r o e p e n . De i n h o u d v a n deze h o o f d s t u k k e n i s t o e g e s p i t s t o p w e r k o v e r - l e g s i t u a t i e s . A. D e s o o r t e n werkgroepen i n e e n o r g a n i s a t i e Wanneer w i j u i t g a a n v a n h e t d o e l v a n d e g r o e p e n , d u s v a n u i t hun opgave o f h u n t a a k i n d e o r g a n i s a t i e , kunnen w i j s p r e k e n van: - beleidsvormende g r o e p e n ; - t a a k g e r i c h t e g r o e p e n ; - s o c i a l e systeem-groepen. 4006.804 TS/LG Beleidsvormende g r o e p e n . D i t z i j n v e e l a l d e bestaande a f d e - l i n g e n , d i e e e n h i ë r a r c h i s c h e p l a a t s i n d e o r g a n i s a t i e hebben, met d e d i r e c t i e o f d e b e d r i j f s l e i d i n g aan d e t o p . I n deze groepen h o u d t men z i c h b e z i g met h e t f o r m u l e r e n v a n d e d o e l - s t e l l i n g e n e n h e t b e l e i d v a n d e o r g a n i s a t i e . Wa t i n d e t o p besproken w o r d t g a a t , v i a h e t systeem v a n d e i n - e l k a a r - g r i j p e n d e - r i n g e n , n a a r beneden i n d e o r g a n i s a t i e . nk i v eOa up w o ri d te codmmeenr taar gegeven o p d e p r a k t i s c h e h a a l b a a r h e i d ervan. D i t commentaar g a a t t e r u g n a a r b o v e n . Op b a s i s d a a r v a n wordt v o o r d e t o p z i c h t b a a r w a a r h e t v e r s c h i l l i g t t u s s e n i d e a a l e n w e r k e l i j k h e i d . Samenvattend: Deze g r o e p e n z i j n h i ë r a r c h i s c h g e s t r u c t u r e e r d en d e communicatie v e r l o o p t i n h o o f d z a a k v e r t i c a a l . Ta a k g e r i c h t e g r o e p e n . D i t kunnen p r o j e c t g r o e p e n o f p r o b l e e m - oplossingsgroepen z i j n . Hun b e l a n g r i j k s t e kenmerk i s , d a t z i j samengesteld z i j n u i t mensen v a n v e r s c h i l l e n d e a f d e l i n g e n , vaak u i t v e r s c h i l l e n d e l a g e n v a n d e h i ë r a r c h i e . Hun s p e c i fi e k e opgave i s om z i c h met e e n h e e l b e p a a l d e n vaak b e p e r k t p r o b l e e m b e z i g t e houden. D i t probleem h e e f t meestal t e maken met e e n d e e l ( o f h e t g e h e e l ) v a n e e n b e p a a l d a r b e i d s - o f d i e n s t v e r l e n i n g s p r o c e s e n l o o p t d a a r d o o r h o r i - z o n t a a l d o o r d e o r g a n i s a t i e . kz i e s y l l a b u s n r . 2 1 5 . 7 3 11 O n t w i k k e l i n g s w e t m a t i g h e d e n v a n o r g a n i s a t i e s ; 6 . D e i n t e g r a t i e - f a s e . 2. Een a n d e r kenmerk i s , d a t d e z e g r o e p e n z i c h met z e e r c o n c r e t e zaken, z o a l s d e p l a n n i n g e n o r g a n i s a t i e v a n w e r k t o t i n d e k l e i n s t e d e t a i l s moeten bezighouden. D i t i n t e g e n s t e l l i n g t o t d e beleidsvormende g r o e p e n d i e , z e k e r wanneer men v e r d e r naar d e t o p v a n d e o r g a n i s a t i e k o m t , z i c h meer moeten c o n - c e n t r e r e n o p l a n g e t e r m i j n - v r a a g s t u k k e n . S o c i a l e systeem-groepen. D i t z i j n groepen d i e z i c h bezighouden met v r a a g s t u k k e n d i e b e t r e k k i n g hebben o p h e t s o c i a l e systeem van d e o r g a n i s a t i e . H i e r o n d e r v a l l e n p e r s o n e e l p r o b l e m e n , m e t name h e t a s p e c t v a n de m e n s e l i j k e v e r h o u d i n g e n , m a a r o o k d e o p l e i d i n g v a n medewerkers, d e w i j z e waarop mensen b e o o r d e e l d worden e . d . I n onze Nederlandse o r g a n i s a t i e s worden e e n d e e l v a n deze problemen b i n n e n d e ondernemingsraad b e s p r o k e n . K i j k e n w i j n u n a a r deze g r o e p e n v a n u i t h e t g e z i c h t s p u n t v a n h e t d e e l v a n h e t t o t a l e systeem v a n d e o r g a n i s a t i e waarmee z i j z i c h bezighouden, d a n k a n men zeggen: • b e l e i d v o r m e n d e g r o e p e n c o n c e n t r e r e n z i c h v o o r n a m e l i j k o p h e t b e l e i d s y s t e e m e n d e i d e n t i t e i t v a n d e o r g a n i s a t i e ; • t a a k g e r i c h t e g r o e p e n r i c h t e n z i c h meer o p h e t t e c h n i s c h - economisch systeem; ▪ s o c i a l e systeem-groepen houden z i c h i n e e r s t e i n s t a n t i e b e z i g met s o c i a l e v r a a g s t u k k e n . B. H e t g e s p r e k s v e r l o o p v a n e e n g r o e p s g e s p r e k * Hoewel h e t v e r l o o p v a n gesprekken z e e r v e r s c h i l l e n d k a n z i j n , i s e r w e l e e n grondvorm a a n t e geven d i e a a n i e d e r e d o e l - g e r i c h t e g e s p r e k s v o e r i n g t e n g r o n d s l a g l i g t . Deze grondvorm kan i n v i e r f a s e n worden beschreven. 1. D e v o o r b e r e i d i n g o f p l a n n i n g v a n h e t g e s p r e k . H i e r g a a t h e t o . a . om h e t g e m e e n s c h a p p e l i j k v a s t s t e l l e n en h e l d e r f o r m u l e r e n v a n h e t e i g e n l i j k e p r o b l e e m . 2. D e b e e l d v o r m i n g . I n deze f a s e i s h e t b e l a n g r i j k , d a t a l l e gegevens d i e b e t r e k k i n g hebben o p h e t t e bespreken probleem v e r z a m e l d worden, z o n d e r d a t meteen e e n s e l e c t i e w o r d t t o e g e p a s t . Het g a a t e r o m , d a t e e n t o t a a l o v e r z i c h t o n t s t a a t v a n d e p r o b l e m a t i e k e n v a n d e m o g e l i j k e o p l o s s i n g e n . V e e l a l i s een s t e r k e n e i g i n g aanwezig t e s n e l c o n c l u s i e s t e t r e k k e n o f b e s l u i t e n t e nemen. E e n o n v o l l e d i g e b e e l d v o r m i n g k a n t o t g e v o l g hebben, d a t men n i e t t o e k o m t a a n d e e s s e n t i e van d e p r o b l e m a t i e k . D i t v e r o o r z a a k t d a n m e e s t a l e e n onbevredigend g e v o e l t e n a a n z i e n v a n h e t u i t e i n d e l i j k e g e s p r e k s r e s u l t a a t . k z i e s y l l a b u s n r . 1 3 5 4 . 7 3 3 G e s p r e k s v e r l o o p e n p r o c e d u r e . 3. 3. D e o o r d e e l s v o r m i n g . Van u i t h e t i n d e v o r i g e f a s e gevormde b e e l d w o r d t h e t nu m o g e l i j k d e w e z e n l i j k e e n o n w e z e n l i j k e elementen t e onderscheiden. D e w e z e n l i j k e e l e m e n t e n b e p a l e n w e l k e de voorwaarden ( c r i t e r i a ) z i j n , waaraan d e o p l o s s i n g moet v o l d o e n b f w e l k e c o n c l u s i e s men u i t e e n p r o b l e e m - analyseproces m o e t t r e k k e n . 4. D e b e s l u i t v o r m i n g . Te n s l o t t e w o r d t e e n b e s l i s s i n g genomen e n d e u i t v o e r i n g daarvan - i n c l u s i e f d e e v a l u a t i e - g e r e g e l d . Iedere f a s e v a n h e t g e s p r e k h e e f t e e n g e h e e l e i g e n k a r a k t e r . D i t v r a a g t v a n d e g r o e p s l e d e n , d a t z i j i n d e v e r s c h i l l e n d e fasen v a n u i t e e n a n d e r e i n n e r l i j k e h o u d i n g a a n h e t g e s p r e k moeten deelnemen. I n d e p l a n n i n g s f a s e i s h e t b e l a n g r i j k s t e , d a t men w e r k e l i j k gemotiveerd r a a k t om h e t b e t r e f f e n d e p r o b l e e m a a n t e p a k k e n . D i t b e t e k e n t , d a t men g r o n d i g moet i n g a a n o p d e v r a a g waarom men d i t onderwerp w i l b e s p r e k e n , w e l k e mensen d a a r b i j a a n - wezig moeten z i j n e n waarom. H i e r worden v e e l f o u t e n gemaakt, d o o r d a t e r geen d u i d e l i j k - h e i d i s m e t b e t r e k k i n g t o t h e t g e s p r e k s d o e l e n / o f omdat groepsleden v a n z i c h z e l f e n v a n e l k a a r n i e t w e t e n waarom j u i s t z i j h i e r a a n moeten deelnemen. Soms s p e l e n s t a t u s k w e s t i e s e e n r o l ; h e t o v e r a l i n - z i t t e n e n b i j b e t r o k k e n z i j n g e e f t a a n , d a t iemand b e l a n g r i j k i s ! Soms k o m t h e t v o o r t u i t gemakzucht; d e z e g r o e p i s n u eenmaal b i j e l k a a r , l a t e n we h e t n u o o k maar h i e r b e s p r e k e n . Wanneer deze d i n g e n n i e t d u i d e l i j k z i j n o f n i e t open b e s p r o - ken warden, v e r o o r z a a k t d i t g e v o e l e n s v a n onbehagen i n d e groep. Deze werken n e g a t i e f o p d e m o t i v a t i e v a n d e g r o e p s - l e d e n . H e t i s d a n o o k e e n i l l u s i e t e denken, d a t e e n v e r - gadering goed v e r l o o p t a l l á é n d o o r d a t e r e e n agenda i s v o o r b e r e i d ! Het p l a n n i n g s g e s p r e k i s i n f e i t e e e n b e s l u i t v o r m i n g s g e s p r e k . A l l e h i e r n a v o l g e n d e f a s e n v a n b e e l d v o r m i n g , o o r d e e l s v o r - ming e n b e s l u i t v o r m i n g worden i n d e p l a n n i n g d o o r l o p e n . H e t einde v a n h e t v o o r b e r e i d i n g s g e s p r e k i s n l . e e n b e s l u i t om ergens o v e r t e g a a n p r a t e n . I n d e b e e l d v o r m i n g s f a s e i s h e t b e l a n g r i j k s t e p r o b l e e m , d a t onvoldoende t e r u g h o u d i n g b e t r a c h t w o r d t i n h e t b e o o r d e l e n van d e i n g e b r a c h t e i n f o r m a t i e . Een v e e l voorkomende f o u t i s d a t , wanneer iemand e e n p u n t i n b r e n g t , men h e t n i e t r u s t i g k a n l a t e n s t a a n maar b e g i n t te argumenteren e n p r o b e e r t h e t v a n d e t a f e l t e p r a t e n . D i t h o e f t maar e e n p a a r k e e r t e gebeuren e n men k i j k t w e l u i t om z i j n p u n t n a a r v o r e n t e b r e n g e n , w a n t “ h e t w o r d t toch d i r e c t b e k r i t i s e e r d ! ” . Dat daarmee b e l a n g r i j k e i n f o r m a t i e v o o r d e o o r d e e l s v o r m i n g v e r l o r e n g a a t i s d u i d e l i j k . J u i s t i n d e b e e l d v o r m i n g i s ten a a n z i e n v a n d e i n g e b r a c h t e i n f o r m a t i e d e u i t e r s t e A-• terughouding e n t o l e r a n t i e t e n o p z i c h t e v a n e l k a a r n o d i g . I n z i j n meest e x t r e m e v o r m v i n d t men d i t t e r u g h o u d e n v a n het o o r d e e l b i j h e t zogenaamde ' b r a i n s t o r m e n ' . A f g e z i e n van d e problemen d i e a a n deze methode k l e v e n , b r e n g t men daar w e l d e d i s c i p l i n e o p a l l e s w a t t e b e r d e g e b r a c h t w o r d t , t e l a t e n s t a a n z o n d e r e r e e n o o r d e e l o v e r u i t t e spreken. I n d e o o r d e e l s v o r m i n g s f a s e i s e e n a n d e r e h o u d i n g n o d i g . Daar g a a t h e t j u i s t w e l om h e t k r i t i s c h b e o o r d e l e n v a n d e waarde v a n d e i n g e b r a c h t e i n f o r m a t i e . A l l e e n maakt men h i e r d e f o u t , d a t men d e i n f o r m a t i e n i e t o p z i c h z e l f b e - o o r d e e l t , m a a r v i a degene d i e h a a r i n g e b r a c h t h e e f t . Wordt d e i n b r e n g e r v a n d e i n f o r m a t i e p o s i t i e f e r v a r e n door d e g r o e p , d a n w o r d t h e t o o r d e e l o v e r z i j n i n b r e n g ook i n p o s i t i e v e z i n b e l n v l o e d . Wo r d t h i j n e g a t i e f e r v a r e n , dan s c h u i l t d a a r h e t g e v a a r i n d a t z i j n b i j d r a g e o o k n e g a - t i e f b e o o r d e e l d w o r d t . Wa t d a n g e b e u r t k a n k o r t i n d e volgende z i n n e t j e s samengevat warden: “ o m d a t i k hem n i e t mag z a l , w a t h i j t e v e r t e l l e n h e e f t w e l n i e t v e e l z a a k s z i j n ! ” e n “omdat i k hem a a r d i g v i n d , o f omdat h i j d e chef i s , neem i k a a n d a t w a t h i j z e g t o o k d e m o e i t e waard i s ” . D i t h o e f t e c h t e r n i e t h e t g e v a l t e z i j n . To c h komt h e t v e e l v u l d i g v o o r. H e t i s d e m o e i t e waard e i g e n p r a k t i j k s i t u a t i e s h i e r o p eens k r i t i s c h t e b e k i j k e n ! I n de o o r d e e l s v o r m i n g s f a s e g a a t h e t d u s om h e t o o r d e e l o v e r de mens t e s c h e i d e n v a n h e t o o r d e e l o v e r d e z a a k . D i t i s m o e i l i j k maar n o o d z a k e l i j k . E e n h u l p m i d d e l h i e r b i j i s h e t r e g e l m a t i g e v a l u e r e n v a n e l k a a r . I n d e b e s l u i t v o r m i n g s f a s e g a a t h e t om n o g weer e e n a n d e r e eigenschap. Om j u i s t e b e s l u i t e n t e kunnen nemen moet men n a m e l i j k e e n z e e r fi j n g e v o e l hebben v o o r w a t i n e e n b e - paalde s i t u a t i e h a a l b a a r e n r e a l i s t i s c h i s . Men moet m e t beide benen o p d e g r o n d s t a a n e n z o w e l d e s i t u a t i e z e l f a l s d e mensen i n d e s i t u a t i e kunnen a a n v o e l e n . Een b e s l u i t i s n a m e l i j k s l e c h t s z o v e e l w a a r d a l s e r v a n u i t g e v o e r d w o r d t . Z o d r a h e t b e s l u i t o n r e a l i s t i s c h i s , o f door mensen a l s o n h a a l b a a r e r v a r e n w o r d t , k o m t e r v a n d e u i t v o e r i n g w e i n i g t e r e c h t . E e n methode, d i e k a n h e l p e n b i j h e t a f t a s t e n v a n d e h a a l b a a r h e i d v a n e e n b e s l u i t i n een c o n c r e t e s i t u a t i e , i s h e t r o l l e n s p e l . D i t d o e t i n e e r s t e i n s t a n t i e w e l l i c h t vreemd a a n , m a a r d e e r v a r i n g h e e f t g e l e e r d , d a t h e t e e n b e l a n g r i j k h u l p m i d d e l k a n z i j n . Wanneer men i n e e n v e r g a d e r i n g overweegt e e n b e p a a l d b e s l u i t t e nemen, k a n men b i j v o o r b e e l d a l s v o l g t t e w e r k gaan. Men g a a t n a w e l k e medewerkers m e t d e u i t v o e r i n g van h e t b e s l u i t t e maken k r i j g e n . E e n a a n t a l deelnemers aan d e v e r g a d e r i n g l e e f t z i c h i n i n d e s i t u a t i e v a n deze mensen. Ve r v o l g e n s s p e l e n z i j d e s i t u a t i e , w a a r i n z i j ( a l s bovengenoemde b e t r o k k e n e n ) m e t d i t b e s l u i t g e c o n f r o n t e e r d worden. H i e r a a n w o r d t d a n v a a k d i r e c t z i c h t b a a r w e l k e f f e c t h e t b e s l u i t o p d e b e t r o k k e n medewerkers z a l hebben; hoe h e t d o o r h e n w o r d t b e l e e f d . 5. I n w e r k o v e r l e g s i t u a t i e s z u l l e n w i j z e l d e n e e n b e s p r e k i n g i n zogenaamde ' R e i n k u l t u r t h e b b e n . H e t g a a t d a n o o k om d e a c c e n t - v e r s c h i l l e n , d i e e c h t e r w l b e l a n g r i j k z i j n . I n i e d e r e g e s p r e k s f a s e komen elementen u i t v o r i g e e n v o l g e n d e fasen v o o r. H e t g a a t e r o m , d a t w i j d e z e v e r s c h i l l e n z o goed l e r e n waarnemen, d a t w i j o p d e n d u u r h e t vermogen o n t - w i k k e l e n o n s a l doende b e w u s t t e z i j n v a n w a a r w i j mee b e z i g z i j n e n w e l k e i n n e r l i j k e h o u d i n g d a a r v o o r n o d i g i s . Zoals r e e d s e e r d e r w e r d opgemerkt, i s d e g e s p r e k s e v a l u a t i e h e t b e l a n g r i j k s t e h u l p m i d d e l v o o r h e t o n t w i k k e l e n v a n d e vermogens d i e n o d i g z i j n om i n w e r k o v e r l e g s i t u a t i e s v r u c h t b a a r e n e f fi c i ë n t t e kunnen f u n c t i o n e r e n . Men k a n e l k a a r d a n n a m e l i j k h e l p e n t e gaan z i e n w a t e r i n d e g r o e p gebeurt e n w e l k e r e l a t i e men t o t h e t gebeuren h e e f t . Vragen a l s : h o e h e b i k g e f u n c t i o n e e r d ; w a t neem i k b i j m i j z e l f a a n g e v o e l e n s w a a r ; w a a r komen d i e vandaan, w o r - den z e d o o r anderen v e r o o r z a a k t o f z i j n z e m i j n e i g e n p r o - bleem, e n z . k u n n e n d a a r b i j behulpzaam z i j n . C. O n t w i k k e l i n g s w e t m a t i g h e d e n v a n groepen Het o n t w i k k e l i n g s p r o c e s v a n e e n werkgroep v e r t o o n t v r i j d u i d e l i j k t e o m s c h r i j v e n v e r s c h i j n s e l e n . I n e e n g r o e p d i e q u a s a m e n s t e l l i n g n i e u w i s neemt men w a a r, dat e r s l e c h t g e l u i s t e r d w o r d t n a a r e l k a a r e n d a t i e d e r “ v a n u i t z i j n e i g e n s t r a a t j e ” p r a a t . Soms g a a t men o g e n - s c h i j n l i j k o p e l k a a r i n maar h o o f d z a k e l i j k om een k a p s t o k t e hebben v o o r d e e i g e n b i j d r a g e : “ j a , j a , d a t s l u i t p r e c i e s aan b i j w a t i k o o k zeggen w i l d e , m a a r . . . . ” E n d a n komt e r heel i e t s a n d e r s . Het k a n i n deze b e g i n f a s e voorkomen d a t e r e e n , soms n i e t d u i d e l i j k z i c h t b a r e , s t r i j d om h e t l e i d e r s c h a p p l a a t s v i n d t . Deze w o r d t a l l e e n z i c h t b a a r d o o r e e n c o n f r o n t a t i e o f e e n c o n fl i c t m e t b e t r e k k i n g t o t d e a u t o r i t e i t v a n d e c h e f o f de d i s c u s s i e l e i d e r . Het g e s p r e k i s v e e l a l e r g o p p e r v l a k k i g . Problemen worden n i e t g o e d u i t g e d i e p t e n men p r a a t e r i n t e l l e c t u e e l o f academisch o v e r. D e e s s e n t i ë l e v r a a g s t u k k e n l a a t men a n g s t - v a l l i g l i g g e n . Men h e e f t h e t g e v o e l , d a t d e g r o e p s l e d e n a l s p e r s o o n n i e t u i t d e v e r f komen. H e t l i e f e n b e l e e f d z i j n t e g e n e l k a a r k a n e e n symptoom z i j n , d a t e r o n d e r d e o p p e r v l a k t e i e t s s m e u l t . Soms i s d a t v o o r i e d e r v o e l b a a r, maar h e t k o m t n i e t t e v o o r s c h i j n . Samenvattend k a n men z e g - gen, d a t i n deze b e g i n f a s e ( e n sommige g r o e p e n houden d a t j a r e n l a n g v o l ) d e g r o e p s l e d e n v o o r e e n i n n e r l i j k dilemma staan. A a n d e e n e k a n t w i l men z i c h g r a a g met h e t g r o e p s - gebeuren v e r b i n d e n , meedoen, g e a c c e p t e e r d worden o o k * ; a a n I k z i e o o k s y l 6. de a n d e r e k a n t w e n s t men z i j n e i g e n i d e n t i t e i t o f p e r s o o n - l i j k h e i d n i e t p r i j s t e geven e n w i l men a l s “ I K ” g e z i e n , gehoord e n g e a c c e p t e e r d worden. Daar komt n o g b i j , d a t v e e l v a n o n s g e d r a g b e p a a l d w o r d t door onze c u l t u u r n o r m e n . E é n d a a r v a n i s , d a t w i j g e e n o n - v r i e n d e l i j k e d i n g e n t e g e n e l k a a r zeggen. E e n andere norm i s , d a t men z i j n g e v o e l e n s n i e t mag l a t e n z i e n . Ook w o r d t men n i e t g e a c h t boos t e worden, z e k e r n i e t t e g e n s u p e r i e u r e n . Zo z i j n e r v e l e normen d i e o n s dwingen om o n - n a t u u r l i j k t e f u n c t i o n e r e n . Hiermee w i l n i e t gezegd z i j n , d a t e e n i e d e r z i c h n u maar z o u moeten “ u i t l e v e n ” i n e e n g r o e p s b e s p r e k i n g . W i j kunnen e c h t e r w e l - z o n d e r d a t iemand e r schade v a n o n d e r v i n d t - w a t m i n d e r k r a m p a c h t i g z i j n . Vo o r v e l e n b l i j k t het e e n o p l u c h t i n g , wanneer men z i c h w a t v r i j e r k a n o p s t e l - l e n , n a d a t men o v e r d e e e r s t e onzekerheden, d i e d i t m e t z i c h meebrengt, h e e n i s . Wanneer e e n groepsproces n i e t bewust b e g e l e i d w o r d t , z i e t men a l s g e v o l g v a n d e h i e r v o o r beschreven symptomen h e t volgende g e b e u r e n . E r o n t s t a a t e e n d u i d e l i j k e n e i g i n g om t e komen t o t e e n f o r m a l i s e r i n g v a n h e t g r o e p s p r o c e s m e t een v a s t e v o o r z i t t e r , e e n v a s t e n o t u l e n t , v a s t e agendapunten, vaste p r o c e d u r e s , r e g e l s e n a f s p r a k e n . D e r e d e n h i e r v o o r i s , d a t f o r m a l i s e r i n g z e k e r h e i d g e e f t . Men w e e t w a a r men toe i s e n w a t men i n t e r m e n v a n g e d r a g v a n d e a n d e r k a n v e r -wachten. V e e l g r o e p e n kunnen o n d e r d i e omstandigheden t o t g r o t e p r e s t a t i e s komen e n l a n g e r e t i j d e f f e c t i e f w e r k e n . Toch i s e r e e n p r o b l e e m . A l h e t m e n s e l i j k - e m o t i o n e l e k o m t n a m e l i j k i n d e v e r d r u k k i n g , omdat h e t n i e t g e a c c e p t e e r d w o r d t . V e e l a l k o m t d i t v o o r t u i t a n g s t , omdat men n i e t g e - l e e r d h e e f t e r mee om t e g a a n . D e g e v o l g e n b l i j v e n o p d e n duur d a n o o k n i e t u i t . H e t k a n gebeuren d a t , a l s g e v o l g v a n emotionele s p a n n i n g e n c o n fl i c t e n u i t b r e k e n . Op d e o o r z a k e n daarvan, d i e meer o f m i n d e r d i e p kunnen l i g g e n , g a a n w i j h i e r n i e t i n . Omdat e r i n d e g e f o r m a l i s e e r d e g r o e p geen procedure i s om met e m o t i e s om t e gaan e n men e r e i g e n l i j k geen r a a d mee w e e t , i s h e t g e v o l g v e e l a l d a t b i ' d e g r o e p u i t e l k a a r b a r s t ô f h e t c o n fl i c t o n d e r d r u k t w o r d t . H e t u i t e l k a a r b a r s t e n v a n d e g r o e p k a n b e s t a a n u i t h e t a f s p l i t s e n van e e n d e e l v a n d e g r o e p ( d e bekende v e r e n i g i n g s s t r i j d , b . v . ) . Maar h e t k a n o o k z i j n , d a t e e n medewerker n a a r e e n a n d e r e w e r k k r i n g g a a t u i t k i j k e n , omdat h i j h e t g e v o e l h e e f t a l s mens, m e t z i j n g e v o e l e n s e n p e r s o o n l i j k e d o e l s t e l l i n g e n , n i e t a a n b o d t e kunnen komen. Wanneer h e t c o n fl i c t o n d e r - d r u k t w o r d t , g e b e u r t d a t o p v e r s c h i l l e n d e m a n i e r e n : men kan h e t l a t e n l i g g e n e n e r omheen l o p e n met e e n o p m e r k i n g a l s “ l a t e n we geen r u z i e maken, h e r e n ! ” o f men k a n p r o - beren d e h e r r i e s c h o p p e r k w i j t t e r a k e n . Geen v a n d e g e - noemde o p l o s s i n g e n h e l p t e c h t . De o o r z a a k v a n h e t probleem 7. z i t n a m e l i j k e n e r z i j d s i n h e t f e i t , d a t men e i g e n l i j k geen r a a d w e e t m e t d e m e n s e l i j k e e m o t i e s e n a n d e r z i j d s i n h e t f e i t , d a t i e d e r mens p e r s o o n l i j k e d o e l s t e l l i n g e n h e e f t i n h e t l e v e n . Te n o p z i c h t e v a n d i t l a a t s t e p u n t leven v e l e n i n d e v e r o n d e r s t e l l i n g , d a t h e t hebben v a n p e r s o o n l i j k e d o e l s t e l l i n g e n i n d e b e d r i j f s s i t u a t i e e i g e n - l i j k e e n o n g e o o r l o o f d e z a a k i s , w a a r b i j men k r i t i e k h e e f t op d i e g e n e n , d i e z e hebben, e n s c h u l d g e v o e l e n s a l s men ze z e l f h e e f t ! Een g r o e p , d i e o p d e e e n o f a n d e r e m a n i e r moet e n w i l samenwerken, k a n a l l e e n e e n gezonde g r o e p z i j n wanneer ze v o o r d e g e s c h e t s t e problemen e e n o p l o s s i n g v i n d t . Deze o p l o s s i n g z i t n i e t z o z e e r i n e e n s t r u c t u u r o f t e c h n i e k d i e men k a n h a n t e r e n , m a a r v e e l meer i n e e n bepaalde i n s t e l - l i n g v a n o n s z e l f t e n o p z i c h t e v a n onze medemensen i n d e o r g a n i s a t i e e n i n d e g r o e p e n , w a a r i n w i j m e t a n d e r e n samenwerken. Deze i n s t e l l i n g i s w e e r nauw verbonden met bepaalde gedragsnormen, d i e v e e l a l a f w i j k e n v a n w a t w i j t o t n u t o e i n onze c u l t u u r gewend waren e n waarmee w i j o p - gevoed z i j n . I n onze moderne, s t e e d s c o m p l e x e r wordende o r g a n i s a t i e s , o f h e t n u i n d u s t r i ë l e o r g a n i s a t i e s , o v e r h e i d s - o f o n d e r w i j s - o r g a n i s a t i e s z i j n , b e s t a a t b e h o e f t e a a n volwassen g r o e p e n . Hiermee worden b e d o e l d d i e g r o e p e n , d i e m e t b e t r e k k i n g t o t h e t p r o c e s v a n i n t e r m e n s e l i j k f u n c t i o n e r e n b i n n e n d e groep, v o l d o e n d e b e w u s t z i j n hebben o n t w i k k e l d om t e kunnen waarnemen w a t e r z i c h a f s p e e l t . D a a r n a a s t o o k d e v a a r d i g - h e i d hebben om, w a a r h e t i n t e r m e n s e l i j k e e e n s t o o r f a c t o r wordt v o o r d e g r o e p s t a a k , o p z o d a n i g e w i j z e daarmee om t e gaan d a t d e z e problemen 2)1* o p g e l o s t worden M • n i e t a l t e s t o r e n d z i j n v o o r d e t a a k u i t o e f e n i n g v a n d e g r o e p e n t e v e n s een o n t w i k k e l i n g s u i t d a g i n g inhouden v o o r d e b e t r o k k e n e n . Om d i t m o g e l i j k t e maken i s h e t v o l g e n d e n o d i g . I n d e e e r s t e p l a a t s d e i n n e r l i j k e i n s t e l l i n g v a n d e g r o e p s - leden om problemen e n c o n fl i c t e n i n e e n g r o e p n i e t u i t d e weg t e g a a n . D i t v e r g t d e a c c e p t a t i e v a n e e n norm, d i e w i j n i e t a l l e n i n onze o p v o e d i n g meegekregen hebben, n a m e l i j k dat problemen e r z i j n om v a n t e l e r e n . V e e l mensen z i j n opgevoed met d e o p v a t t i n g , d a t problemen v e r v e l e n d z i j n en d a t men z e u i t d e weg moet g a a n . A n d e r e n hebben n o o i t d e gelegenheid gekregen om t e l e r e n omgaan met problemen e n c o n fl i c t e n , omdat z i j opgevoed z i j n v a n u i t d e o p v a t t i n g , d a t men k i n d e r e n a l l e m o e i l i j k h e d e n z o v e e l m o g e l i j k moet b e - sparen. D e g e d a c h t e d i e h i e r a c h t e r s c h u i l g a a t i s , d a t weerstanden e n m o e i l i j k h e d e n h e t k i n d f r u s t r a t i e s e n trauma's b e z o r g e n , w a a r h e t i n z i j n l a t e r e l e v e n v a n t e l i j d e n h e e f t . H e t i s d e t a a k v a n d e opvoeders d i t t e voorkomen. D e s t r o m i n g d i e d e z e o p v a t t i n g propageerde, was s t e r k F r e u d i a a n s g e l n s p i r e e r d . I n m i d d e l s h e e f t men o n t d e k t d a t h e t v o o r e e n gezonde o p v o e d i n g n o d i g i s d a t de mens, a l naar gelang de levensfase waarin h i j z i c h 8. b e v i n d t , e e n z e k e r e h o e v e e l h e i d problemen moet l e r e n o v e r - winnen omdat h i j a a n d a t p r o c e s j u i s t k r a c h t o n t w i k k e l t . Om e c h t e r problemen n i e t u i t d e weg t e gaan maar z e j u i s t aan t e pakken i s o o k moed n o d i g . D e mate v a n levensmoed die e e n mens n o d i g h e e f t , w o r d t - a f g e z i e n v a n a a n l e g - s t e r k b e I n v l o e d d o o r d e mate v a n l e v e n s v e r t r o u w e n d a t een k i n d h e e f t kunnen o n t w i k k e l e n i n z i j n e e r s t e l e v e n s - j a r e n . G e b r e k a a n s o c i a l e warmte e n s c h e n d i n g v a n h e t i n h a e r e n t v e r t r o u w e n waarmee k l e i n e k i n d e r e n d e w e r e l d tegemoet t r e d e n , h e e f t t o t g e v o l g d a t mensen een p r i n c i - p i e e l wantrouwen t e n o p z i c h t e v a n h u n medemensen e n d e wereld o n t w i k k e l e n . H i e r d o o r i s men d a n e e r d e r g e n e i g d problemen u i t d e weg t e gaan d a n z e a a n t e p a k k e n . M a a r de mens w o r d t n i e t a l l e e n d o o r e r f e l i j k h e i d e n m i l i e u bepaald e n h i j k a n , wanneer h i j z i c h v a n d i t s o o r t samenhangen bewust geworden i s , v a n u i t z i j n “ I K ” b e s l u i t e n - m i s s c h i e n ondanks s l e c h t e j e u g d e r v a r i n g e n - t o c h d e moed op t e b r e n g e n m o e i l i j k h e d e n o n d e r ogen t e z i e n e n a a n te p a k k e n . Met moed a l l e e n komen w i j e r e c h t e r n i e t . D a a r n a a s t moet men o o k n o g een bepaalde v a a r d i g h e i d hebben. H e t i s n i e t voldoende a u t o t e w i l l e n r i j d e n , men moet o o k n o g l e r e n de a u t o t e h a n t e r e n om geen b r o k k e n t e maken. Z o i s h e t ook met d e m e n s e l i j k e w i l . I e t s w i l l e n i s d e e e r s t e s t a p , daarna moet d i e w i l g e s c h o o l d worden. Ook h i e r i s d e e v a l u a t i e e e n b e l a n g r i j k e l e e r m e t h o d e . I n de t e r u g b l i k o p h e t groepsgebeuren k a n men met e l k a a r bespreken w a a r e n waarom men n i e t t e v r e d e n was. Z o d r a men d e o n t e v r e d e n h e i d t e r d i s c u s s i e s t e l t v a n u i t d e i n - s t e l l i n g e l k a a r t e w i l l e n h e l p e n om t o t v r u c h t b a r e o p l o s - singen t e komen, k a n men d i e o p l o s s i n g e n o o k v i n d e n . E v a l u a t i e s , d i e g e v o e r d warden v a n u i t d e i n n e r l i j k e i n - s t e l l i n g v a n “ e l k a a r d e s c h u l d geven” werken a v e r e c h t s ; men i s a l s g r o e p s l e d e n d a n a l l e e n maar b e z i g e l k a a r a f t e kammen. D i t r o e p t weerstanden o p e n niemand l e e r t ervan. K r i t i e k i s g e z o n d , m i t s degeen d i e d e k r i t i e k o n t v a n g t , b e l e v e n k a n d a t men n i e t z i j n “ I K ” a a n v a l t , m a a r hem a l l e e n v r a a g t v o o r t a a n bepaalde d i n g e n a n d e r s t e doen. D i t b e t e k e n t , d a t w i j e n e r z i j d s moeten l e r e n b i j h e t e v a l u e r e n o n s w e r k e l i j k i n d e a n d e r t e v e r p l a a t s e n en a n d e r z i j d s moeten l e r e n n i e t a l t e o v e r g e v o e l i g t e z i j n wanneer w i j k r i t i e k k r i j g e n . Wetende d a t d e a n d e r ons n i e t a l s mens w e n s t t e k w e t s e n maar o n s w i l h e l p e n n e g a t i e f t e v e r a n d e r e n ( n e g a t i e f , g e z i e n v a n u i t d e taak w a a r men a l s g r o e p v o o r s t a a t ) . Er w o r d t v a a k gezegd d a t men mensen n i e t k a n v e r a n d e r e n . Dat i s t o t o p z e k e r e h o o g t e w a a r. I e d e r mens h e e f t z i j n eigen k a r a k t e r i s t i e k e p e r s o o n l i j k h e i d e n b e s c h i k t o v e r vermogens e n onvermogens. H e t g a a t e r n u om d a t w i j onze vermogens z o g o e d m o g e l i j k t e r b e s c h i k k i n g s t e l l e n ten behoeve v a n h e t w e r k d a t gedaan moet worden; d a t w i j o n z e vermogens a l s h e t ware wegschenken. A n d e r z i j d s moeten w i j o n z e onvermogens z o d a n i g l e r e n h a n t e r e n , d a t we o n z e medemensen d a a r z o m i n m o g e l i j k mee h i n d e r e n . I n wezen g a a t h e t e r i n onze e i g e n o n t w i k k e l i n g om, d a t we o n z e onvermogens l e r e n beheersen e n - w a a r m o g e l i j k - t o t vermogens omvormen. A a n d a t w a t w i j kunnen hoeven we n i e t v e e l meer t e d o e n . M e t d a t w a t w i j n i e t kunnen moeten we l e r e n omgaan. I n h e t s o c i a l e kunnen o n v e r - mogens i n h e t omgaan met d e medemens ( b . v . i n e e n g r o e p , i n h e t w e r k o v e r l e g e n z . ) z i c h t b a a r e n z e l f s h i n d e r l i j k warden. Wanneer w i j t e r u g g a a n n a a r o n s u i t g a n g s p u n t : de o n t w i k k e l i n g s f a s e n v a n e e n ( w e r k o v e r l e g - ) g r o e p , k u n n e n we zeggen d a t e r i n d e b e g i n p e r i o d e v a n h e t w e r k o v e r l e g b i j d e g r o e p s l e d e n e e n s t e r k e t e n d e n s z a l z i j n z e e r i n d i v i d u e e l m e t vermogens h n onvermogens o p d e v o o r g r o n d te t r e d e n . De é g n u i t e r a a r d w a t s t e r k e r d a n d e a n d e r. Wanneer d e onvermogens v o o r d e g r o e p h i n d e r l i j k b e g i n n e n t e worden n e i g t men e r t o e d e z e weg t e d r u k k e n u i t h e t groepsgebeuren d o o r b . v . d e c h e f o f d e d i s c u s s i e l e i d e r de bevoegdheid t e geven c o r r i g e r e n d o p t e t r e d e n . D a a r - mee w o r d t d e c h e f o f g e s p r e k s l e i d e r v e r - o n - p e r s o o n l i j k t . H i j w o r d t , namens d e g r o e p , e e n i n s t r u m e n t d a t moet b e - waken d a t g r o e p s l e d e n z i c h c o n f o r m d e r e g e l s g e d r a g e n . De g r o e p maakt d a n a l l e e n g e b r u i k v a n d e vermogens v a n d e chef o f d e g e s p r e k s l e i d e r. M a a r o o k h i j / z i j i s maar e e n mens! E e n a n d e r e b e p e r k i n g v a n deze p r o c e d u r e i s , d a t e e n zekere v e r s t a r r i n g g a a t o p t r e d e n i n d e m a n i e r, w a a r o p men i n d e g r o e p m e t e l k a a r omgaat, omdat s t e e d s d e z e l f d e persoon d e l e i d i n g h e e f t . I e d e r mens h e e f t n u eenmaal z i j n eigen s t i j l . Wanneer men n u a l s g r o e p z o u kunnen b e s l u i t e n n i e t a l l e e n a l l e gesprekken t e e v a l u e r e n maar b o v e n d i e n het d i s c u s s i e l e i d e r s c h a p t e l a t e n r o u l e r e n , o f m i s s c h i e n z e l f s z o n d e r f o r m e l e d i s c u s s i e l e i d e r t e werken - w a a r - door i e d e r g r o e p s l i d d e m e d e - v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v o o r h e t t o t a l e g r o e p s p r o c e s h e e f t - i s v a n u i t d e methode een a a n t a l voorwaarden gegeven waaraan e e n g r o e p z i c h t o t e e n volwassen g r o e p k a n o n t w i k k e l e n . A a n d e p e r s o o n - l i j k e i n s t e l l i n g v a n mensen k a n men n i e t s v e r a n d e r e n door m i d d e l v a n methoden. A l l e e n wanneer iemand z e l f w i l kan h i j z i j n i n s t e l l i n g p r o b e r e n t e w i j z i g e n . E e n methode kan d a a r b i j h o o g u i t e e n h u l p m i d d e l z i j n . Samenvattend k a n men zeggen, d a t e e n volwassen g r o e p - o o k i n h e t w e r k o v e r l e g - e e n g r o e p i s , d i e g e l e e r d h e e f t g e z a m e n l i j k c r e a t i e f t e worden, p r o d u k t i e f met m e n s e l i j k e f a c t o r e n om t e gaan e n e l k a a r t e h e l p e n “ o p - voeden”. D i t k a n e c h t e r a l l e e n wanneer d e g r o n d h o u d i n g er é 6 n i s v a n w e r k e l i j k e i n t e r e s s e i n d e a n d e r e mens, ook a l s d e z e o n s m i s s c h i e n n i e t s y m p a t h i e k i s . I n d e meeste g e v a l l e n k o s t d a t m o e i t e . H e t i s d e v r a a g o f men d a t k a n e n w i l opbrengen. D i t b e t e k e n t o v e r i g e n s n i e t , d a t men met i e d e r e e n “ d i k k e v r i e n d e n ” moet 10. worden! H e t b e t e k e n t w e l d a t men i n p r i n c i p e b e r e i d i s de a n d e r t e h e l p e n . Ook h i e r z i j n e c h t e r g r e n z e n . G e e f t men t e v e e l h u l p d a n k a n men leeggezogen worden ( v e r g e l i j k m a a t s c h a p p e l i j k w e r k e r s , p s y c h o l o g e n e n p s y c h i a t e r s d i e z i c h t e d i e p m e t d e problemen v a n h u n c l i e n t e n v e r b i n d e n o f t e v e e l problemen behandelen w i l l e n ) omdat e r geen t i j d o v e r b l i j f t z e l f w e e r t e i n t e g r e r e n . G e e f t men t e w e i n i g hulp d a n l o o p t e e n mens k a n s i n n e r l i j k t e v e r h a r d e n i n z i j n e i g e n egolsme. M e t h u l p w o r d t h i e r n i e t a l l e e n formele h u l p b e d o e l d . I e d e r e e n komt i n z i j n l e v e n mensen tegen, d i e h i j k a n h e l p e n d o o r b i j v o o r b e e l d g e s p r e k s - p a r t n e r t e z i j n v o o r bepaalde p r o b l e m e n . I n d e w e r k s i t u a - t i e k a n men d i t w e d e r z i j d s h e l p e n t o t e e n l e v e n s s t i j l maken; d i t z a l h e t w e r k o v e r l e g g u n s t i g b e I n v l o e d e n . COPYRIGHT NPI