leren_vroeger_en_nu

Back to list

Copyright © Association for Social Development (ASD) 2013 All Rights Reserved. No part of this website may be reproduced or published without the express consent of Association for Social Development (ASD). Please also read http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Original format:

npi_-_leren_vroeger_en_nu.pdf

LEREN VROEGER EN NU s y l l a b u s : 5 5 1 6 . 8 8 8 HS/LG Waarom hebben d o c e n t e n v a a k e e n w e e r s t a n d om z i c h m e t v r a g e n van d i d a c t i e k b e z i g t e houden? Het i s o p v a l l e n d , d a t d e m e e s t e l e r a r e n , d o c e n t e n e n o p l e i - d e r s z i c h z e l d e n m e t d e v r a a g h e b b e n b e z i g g e h o u d e n h o e l e - ren e n o n d e r w i j z e n e i g e n l i j k p l a a t s v i n d t , d u s m e t d i d a c - t i e k . O f fi c i e e l w o r d e n z e g e a c h t l e s t e k u n n e n g e v e n , z o d r a ze e e n v a k d i p l o m a b e z i t t e n . D a a r v o o r h e b b e n z e d a n o o k v e l e j a r e n g e s t u d e e r d . To c h h e e f t i e d e r e d o c e n t b e p a a l d e d i d a c - t i s c h e v o o r s t e l l i n g e n e n o p v a t t i n g e n ( b e w u s t o f o n b e w u s t ) . Waar komen d e z e v a n d a a n ? V o o r h e t g r o o t s t e d e e l b e r u s t e n z i j op d e e i g e n e r v a r i n g e n a l s l e e r l i n g . H e t d a a r o n d e r v o n d e n model w o r d t a l s m i n o f m e e r v a n z e l f s p r e k e n d v o o r t g e z e t . Al s e d e r t d e 1 9 e e e u w i s e r o n d e r z o e k v e r r i c h t , d a t t e l k e n s weer a a n t o o n d e , d a t d e m e e s t e g a n g b a r e o n d e r w i j s p r a k t i j k e n zeer g e b r e k k i g w a r e n . D e o n d e r w i j s w e r e l d nam d a a r v a n e c h t e r n i e t o f n a u w e l i j k s n o t i t i e . Ve r g e l e k e n d a a r m e e , h o e v e e l e n h o e d i e p g a a n d o n d e r z o e k i s v e r r i c h t o p h e t g e b i e d v a n t e c h n i e k , p r o d u k t i e , p l a n n i n g e . d . , g e b e u r d e e r t o t v o o r k o r t t . a . v . d e d i d a c t i e k b i j n a nog n i e t s . D e l a a t s t e t i j d n e e m t d e b e l a n g s t e l l i n g v o o r l e r e n e n o p l e i d e n e c h t e r t o e e n d a a g t h e t b e s e f v a n h e t b e - l a n g e r v a n . R e d e n e n d a a r v o o r z i j n v e r m o e d e l i j k o . a . : - s n e l l e t o e n a m e v a n d e h o e v e e l h e i d k e n n i s e n d e v e r a n d e r i n g d a a r v a n ; - t o e n e m e n d e a f h a n k e l i j k h e i d v a n h e t m a a t s c h a p p e l i j k g e b e u - ren v a n k e n n i s , w e t e n s c h a p e n e e n g r o t e v e r s c h e i d e n h e i d van v a a r d i g h e d e n . A l s g e v o l g d a a r v a n e n d e g e s t e g e n w e l v a a r t : - e n o r m e t o e n a m e v a n o n d e r w i j s e n o p l e i d i n g e n . De k o s t e n h i e r v a n b e d r a g e n j a a r l i j k s v e l e m i l l i a r d e n . D e o p - l e i d i n g s d u u r n e e m t t o e . I e m a n d d i e e e n e n i g s z i n s g e s p e c i a l i - seerd a c a d e m i s c h b e r o e p g a a t u i t o e f e n e n , h e e f t a l g a u w e e n 2 0 j a a r f u l l - t i m e o n d e r w i j s d o o r l o p e n e n d a n “ k a n h i j n o g n i e t s ” , d . w . z . h i j m o e t i n d e b e r o e p s u i t o e f e n i n g n o g v e e l l e r e n v a n h e t g e e n h i j e i g e n l i j k n o d i g h e e f t . Wa t i s e i g e n - l i j k h e t r e n d e m e n t v a n z o v e e l j a r e n s c h o o l b a n k e n e n n a c h t - werk v o o r p r o e f w e r k e n e n t e n t a m e n s ? D e z e e n d e r g e l i j k e v r a - gen h e b b e n t o t g e v o l g , d a t d i d a c t i s c h e v r a a g s t e l l i n g e n , z i j h e t l a n g z a a m , o o k i n h o g e r e r e g i o n e n z i c h t b a a r g a a n w o r d e n . Aandacht v o o r d i d a c t i s c h e v r a a g s t u k k e n h e e f t t o t g e v o l g , d a t v e l e h e i l i g e h u i s j e s : d e “ e i s e n ” , d e ( s c h o o l ) o r g a n i s a t i e , l e e r s t o f , l e s m e t h o d e n , e n z . a a n e e n k r i t i s c h o n d e r z o e k w o r - den o n d e r w o r p e n , h e t g e e n d o o r d e b e t r e f f e n d e n v a a k a l s e e n p e r s o o n l i j k e b e d r e i g i n g g e v o e l d w o r d t ( m e n d e n k t d a d e l i j k 2. ook a a n e i g e n i n c o m p e t e n t i e i n h e t l e s g e v e n ) . Va n d a a r d e soms f e l l e w e e r s t a n d v a n “ g e v e s t i g d e ” d o c e n t e n t e g e n a l l e s wat m e t d i d a c t i e k t e maken h e e f t . H e t i s v e e l g e m a k k e l i j k e r a l l e o n v o l m a a k t h e d e n i n h e t o n d e r w i j s t e v e r k l a r e n u i t o n w i l en g e b r e k a a n c a p a c i t e i t e n v a n s t u d e n t e n . Een leervorm vroeger e n nu Wij s t e l d e n , d a t h e t t r a d i t i o n e l e m o d e l v a n o n s o n d e r w i j s v o o r a l b e r u s t o p “ i m i t a t i e ” ( h a n d e l e n z o a l s men h e t d e o u d e - re g e n e r a t i e h e e f t z i e n d o e n ) . A c h t e r d e z e “ e r v a r e n p r a k - t i j k ” z i t t e n e c h t e r ( v e e l a l n a u w e l i j k s b e w u s t ) b e p a a l d e e r - v a r i n g e n , o p v a t t i n g e n e n m e n s b e e l d e n v a n v o r i g e c u l t u u r p e - r i o d e n . D e w e e r s t a n d t e g e n a n d e r e g e d a c h t e n o p d i t g e b i e d kan v e e l a l p a s w o r d e n o v e r w o n n e n , w a n n e e r v a n z e l f s p r e k e n d s c h i j n e n d e v o o r o n d e r s t e l l i n g e n , d i e h e t d i d a c t i s c h h a n d e l e n b e h e e r s e n , b e w u s t g e w o r d e n z i j n . We w i l l e n t r a c h t e n d i t n a t e g a a n v o o r e n k e l e a s p e c t e n , o m d u i d e l i j k t e maken w a t hiermee i s b e d o e l d . L a t e n w i j u i t g a a n v a n h e t u n i v e r s i t a i r e c o l l e g e . O u d t i j d s l a s d e l e e r m e e s t e r s t a a n d e a c h t e r e e n “ k a t h e d e r ” o f g e z e t e n op e e n “ l e e r s t o e l ” z i j n “ l e s ” . D e s t u d e n t e n l u i s t e r d e n ( e r was n o g g e e n b o e k d r u k k u n s t ) . I n D u i t s l a n d z e g t men n o g : P r o f e s s o r X “ l e e s t ” g e s c h i e d e n i s , d . w . z . h i j i s h o o g l e r a a r i n d e g e s c h i e d e n i s . Te g e nwo o r d i g i s e r e e n t o e n e m e n d e w e e r - s t a n d t e g e n h o o r c o l l e g e s e n l e z i n g e n , v o o r a l i n d e A n g e l s a k - s i s c h e l a n d e n . V e l e n v i n d e n , d a t h e t l u i s t e r e n d v e r w e r k e n van g e d a c h t e n n i e t a a n t r e k k e l i j k i s e n n i e t l a n g v o l t e h o u - den. H o e k o m t h e t n u , d a t e e n d e r g e l i j k e d i d a c t i s c h e v o r m h e t z o v e l e e e u w e n h e e f t u i t g e h o u d e n e n e e n z o e e r b i e d w a a r - d i g e r e p u t a t i e b e z i t ? D i t w a s s l e c h t s m o g e l i j k , o m d a t d e mensen v r o e g e r w e l k o n d e n l u i s t e r e n . H e t i s n a u w e l i j k s m e e r i n t e d e n k e n : g e e n r a d i o en T . V. , g e e n v e r k e e r s l a w a a i . S t i l t e w a s h e t n o r m a l e . G e e n k r a n t e n , t i j d s c h r i f t e n , g e e n b e e l d e n v l o e d , g e e n h a a s t , d u s ook g e e n n e r v o s i t e i t e n c o n c e n t r a t i e - s t o o r n i s s e n . De s t u d e n t e n : e e n k l e i n e h o o g b e g a a f d e e l i t e , d i e u i t h e e l Europa n a a r d e w e i n i g e u n i v e r s i t e i t e n t r o k , o m d a t d a a r d e meesters t e v i n d e n w a r e n , s o m s d e e n i g e n u i t w i e r mond men k e n n i s o p e e n b e p a a l d n i v e a u k o n v e r n e m e n . K e n n i s w a s n o g een s c h a a r s a r t i k e l , s t o n d n o g d i c h t e r b i j w i j s h e i d e n r e l i - g i e u z e v e r d i e p i n g . Het “ w o o r d ” h a d n o g e e n a n d e r e k r a c h t i n d i e t i j d . Te g e nwo o r d i g w o r d t n i e u w e k e n n i s d o o r v e l e mensen g e p r o d u - c e e r d e n d o o r d r u k p e r s , e n z . d u i z e n d v o u d i g g e r e p r o d u c e e r d . Kennis i s e e n a l l e d a a g s e a a n g e l e g e n h e i d g e w o r d e n . E e n b r e d e stroom v a n i n f o r m a t i e d a a l t d a g e l i j k s o p onze hoofden n e e r. 3. D i t h e e f t n a t u u r l i j k i n v l o e d o p d e s t u d i e - m o t i v a t i e . “ I s h e t zo b e l a n g r i j k w a t d i e p r o f e s s o r z e g t ? , i k k a n h e t o o k n a l e - z e n . ” - o f : “ M o r g e n i s h e t t o c h w e e r a c h t e r h a a l d . ” - o f : “ E r z i j n n o g z o v e e l a n d e r e d i n g e n d i e m i s s c h i e n b e l a n g r i j k e r z i j n . M a a r h e t m o e t w e l , v a n w e g e h e t d i p l o m a . ” Het g a a t h i e r n i e t om d e v o o r e n t e g e n s v a n h o o r c o l l e g e s , maar om h e t i n z i c h t , d a t e e n b e p a a l d e “ l e e r v o r m ” ( z o a l s h e t h o o r c o l l e g e ) i n e e n b e p a a l d e t i j d e n o n d e r b e p a a l d e c o n d i - t i e s h e e l a n d e r e e f f e c t e n o p d e m o t i v a t i e e n d e v o r m i n g v a n s t u d e n t e n k a n h e b b e n , d a n i n e e n a n d e r e t i j d e n o n d e r a n d e r e o m s t a n d i g h e d e n . D a a r b i j z i e n w i j n o g a f v a n d e v o o r d e h a n d l i g g e n d e k w e s t i e o f d e e n e d o c e n t h e t p e r s o o n l i j k b e t e r d o e t dan e e n a n d e r . I n m e n i g e d i s c u s s i e o v e r d i d a c t i e k w a r d e n b e p a a l d e l e e r v o r - men a l s w a a r d e v o l o p z i c h z e l f t e g e n o v e r a n d e r e , zogenaamd minder g o e d e g e s t e l d . B . v . : A l l e h o o r c o l l e g e s m o e t e n a f g e - s c h a f t w a r d e n e n d o o r w e r k c o l l e g e s v e r v a n g e n , o m d a t d e z e b e - t e r z i j n . D e r g e l i j k e s i m p l i s t i s c h e s t e l l i n g e n h e b b e n e r mede toe b i j g e d r a g e n , d a t v e l e n a f k e r i g z i j n v a n d i d a c t i s c h e b e - z i n n i n g . U i t d e b e s c h o u w i n g v a n d e h u i d i g e c u l t u u r s i t u a t i e v o l g t n o g n i e t z o n d e r m e e r, d a t h o o r c o l l e g e s n i e t m e e r m o g e - l i j k z i j n . Wa n n e e r z i j z e “ o p e e n a n d e r e m a n i e r ” h o u d e n o f de o p z e t e n h e t k l i m a a t a l s g e h e e l h e r z i e n , d a n z u l l e n h o o r - c o l l e g e s d a a r i n m i s s c h i e n ( w e e r ) u i t s t e k e n d k u n n e n g a a n f u n c t i o n e r e n . Van g e r i c h t z i j n o p h e t v e r l e d e n n a a r g e r i c h t z i j n o p d e toekomst Laten w e d e v e r g e l i j k i n g t u s s e n l e r e n e n s t u d e r e n v r o e g e r e n nu n o g i e t s v e r d e r u i t d i e p e n . A l h e t “ w e t e n ” w e r d v r o e g e r g e z i e n a l s komende “ v a n b o v e n ” e n stammende u i t w i j s h e i d s - bronnen i n h e t v e r l e d e n . H a n d w e r k , k u n s t , w e t e n s c h a p e n r e - l i g i e h e b b e n mensen o o r s p r o n k e l i j k v a n d e g o d e n g e l e e r d . Kennis e n k u n d e b e r u s t o p o p e n b a r i n g . L a t e r e g e n e r a t i e s z i j n s t e e d s m i n d e r i n s t a a t o n m i d d e l l i j k o p e n b a r i n g e n t e h e b b e n , z i j h e b b e n d e e l a a n d e c u l t u u r d o o r o v e r l e v e r i n g . D u s : d e v o o r v a d e r e n w a r e n w i j z e r e n s t o n d e n d i c h t e r b i j d e h e m e l , naarmate men v e r d e r t e r u g g a a t i n d e t i j d . ( B . v . E g y p t e : o o r s p r o n k e l i j k r e g e e r d e n e r g o d e n , l a t e r h a l f g o d e n , t e n s l o t t e f a r a o ' s , d e e e r s t e w a s Menes = m e n s . Men d e n k e o o k aan d e a f d a l e n d e c u l t u u r f a s e n : g o u d e n , z i l v e r e n e n i j z e r e n t i j d p e r k , z o a l s z e i n v e l e o u d e c u l t u r e n b e s c h r e v e n w a r d e n . ) De l e i d i n g i n d e c u l t u u r w e r d i n d i e o u d e t i j d a l s “ c h a r m i s - m a t i s c h ” b e l e e f d , d . w . z . a l s d i r e c t d o o r d e g e e s t g e ï n s p i - r e e r d ; l a t e r a l s “ t r a d i t i o n e e l ” , d . w . z . a l s d r a g e r v a n d e ( g e h e i l i g d e ) o v e r l e v e r i n g - d e p r i e s t e r w o r d t l e r a a r . 4. O n d e r w i j s w o r d t d a n c u l t u u r - o v e r d r a c h t e n h o e z u i v e r d e r d e o o r s p r o n k e l i j k e i n h o u d w o r d t o v e r g e d r a g e n d e s t e m e e r i s d e - ze w a a r . D e o u d e r e g e n e r a t i e i s d e a u t o r i t e i t , z i j s t a a t i m - mers d i c h t e r b i j d e o o r s p r o n k e l i j k e o p e n b a r i n g . H a a r a u t o r i - t e i t b e r u s t o p w a t z i j o n t v a n g e n h e e f t . G e l e i d e l i j k o n t w i k k e l t z i c h e c h t e r e e n c u l t u u r - b e e l d , d a t daaraan v o l k o m e n t e g e n o v e r g e s t e l d i s . H e t b e g i n t b i j d e G r i e k e n , b r e e k t d u i d e l i j k d o o r i n d e R e n a i s s a n c e e n w o r d t i n de 1 9 e e n 2 0 e e e u w o v e r h e e r s e n d . V o o r a l s e d e r t h e t m i d d e n van d e v o r i g e e e u w b e s c h o u w t d e We s t e r s e b e s c h a v i n g a l l e s wat v r o e g e r w a s a l s p r i m i t i e f , k i n d e r l i j k , o n v o l m a a k t . A l l e g o d s d i e n s t , m y t h o l o g i e , e n z . w o r d t d a n b e s c h o u w d a l s b i j g e - l o o f , o n w e t e n d h e i d e n “ v o l k s f a n t a s i e ” . D e m e n s h e i d v e r k e e r t i n v o o r u i t g a n g , d . w . z . h e t l a a t s t e w e t e n i s h e t h o o g s t e e n moet n o g v e r d e r o n t w i k k e l d w o r d e n . D e n o r m v o o r w a t w a a r d e - v o l i s l i g t i n d e t o e k o m s t ; h e t v e r l e d e n m o e t a l s o n v o l k o m e n t u s s e n s t a d i u m o v e r w o n n e n w o r d e n . A l l e c u l t u u r i s p r o d u k t v a n m e n s e l i j k e v e r m o g e n s , m e t name h e t i n t e l l e c t , d a t z i c h l a n g s de w e g v a n ' t r i a l a n d e r r o r ' ( s t r i j d om h e t b e s t a a n ) u i t e e n d i e r l i j k v o o r s t a d i u m o n t w i k k e l t . A l w o r d t d e z e w a t é é n z i j d i g en p r i m i t i e f w e e r g e g e v e n v i s i e v a n d e v o r i g e e e u w i n o n z e t i j d n i e t m e e r g e h e e l a u s é r i e u x g e n o m e n , t o c h s p e e l t d e kern e r v a n i n h e t l e v e n s g e v o e l v a n d e h u i d i g e mens e n d e m a a t s c h a p p e l i j k e p r a k t i j k e e n b e s l i s s e n d e r o l : h e t g e v o e l n l . n a a r e e n t o e k o m s t t o e t e l e v e n , o p w e g t e z i j n , z i c h z e l f e n d e s a m e n l e v i n g t e m o e t e n o n t w i k k e l e n . Van h e t o n d e r w i j s w o r d t n u v e r w a c h t , d a t h e t v e r m o g e n s z a l o n t w i k k e l e n , om i n n o g o n b e k e n d e , t o e k o m s t i g e s i t u a t i e s p r o - blemen t e k u n n e n o p l o s s e n e . d . H e t g a a t om l e r e n d e n k e n , o r - g a n i s e r e n , n i e u w e m e t h o d e n o n t w i k k e l e n , e n z . D e l e e r s t o fi n - houd i s m i n d e r b e l a n g r i j k ; d e z e w o r d t e e n m i d d e l om d a a r a a n de g e w e n s t e v e r m o g e n s t e o n t w i k k e l e n . Het z a l d u i d e l i j k z i j n , d a t z o g e h e e l v e r s c h i l l e n d e d o e l - s t e l l i n g e n , n l . h e t d o o r g e v e n v a n w a r e i n h o u d e n e n m o r e l e w i j s h e d e n e n e r z i j d s e n h e t o n t w i k k e l e n v a n v e r m o g e n s a n d e r - z i j d s , e e n g e h e e l a n d e r e i n s t e l l i n g e n d i d a c t i e k v e r e i s e n . Het v r o e g e r e o n d e r w i j s d e e d d a a r o m i n d e e e r s t e p l a a t s e e n beroep o p h e t g e h e u g e n . E e n t r o u w g e h e u g e n b e w a a r t e n r e p r o - d u c e e r t d e “ o n t v a n g e n w i j s h e i d ” . D a a r u i t o n t s t a a t e e n o n d e r - w i j s o p v a t t i n g , v o o r w e l k e l e r e n h e t z e l f d e i s a l s o n t h o u - den. I n d e p s y c h i s c h e o n t w i k k e l i n g v a n e l k e mens i s h e t g e - heugen e e r d e r a a n w e z i g d a n h e t ( z e l f s t a n d i g ) d e n k e n . L a n g e t i j d s t o n d h e t “ w e t e n ” ( a f k o m s t i g v a n g e o p e n b a a r d e w i j s h e i d ) hoger g e n o t e e r d d a n h e t z e l f d e n k e n ; i m m e r s , h e t z o n d i g e , e i g e n w i j z e i n t e l l e c t l e i d t t o t d w a l i n g . U i t h e t h o o f d l e r e n v a n d o o r d e m e e s t e r g e g e v e n k e n n i s w a s w a a r s c h i j n l i j k o o k a l s e e n s o o r t g e e s t e l i j k e d i s c i p l i n e b e - d o e l d , om d e p u p i l l e n v o o r d e z e d w a l i n g t e b e h o e d e n . N o g i n deze e e u w kwamen e r o n d e r w i j z e r s v o o r , d i e , a l s d e l e e r l i n - gen o p e e n v r a a g o f c o r r e c t i e v a n d e m e e s t e r r e a g e e r d e n m e t : “ I k d a c h t d a t , p l a c h t e n t e z e g g e n : ” J e m o e t n i e t d e n - ken, j e m o e t w e t e n ! “ 5. W i j s h e i d e n d e u g d w a r e n o u d t i j d s e i g e n l i j k m e e r v a n b e l a n g a l s v o o r b e r e i d i n g v o o r h e t l e v e n i n h e t h i e r n a m a a l s , d a n voor h e t l e v e n o p a a r d e . Hoe m e e r d e i n h o u d v a n h e t o n d e r w i j s z i j n r e l i g i e u z e o p e n b a - r i n g s k a r a k t e r v e r l i e s t e n d e e e r b i e d v o o r d e ” m e e s t e r s d e r w i j s h e i d “ v e r b l e e k t , d e s t e m i n d e r h e e f t d e o u d e v o r m v a n g e h e u g e n - l e r e n n o g e e n z i n . H e t i s e c h t e r v e r w o n d e r l i j k om t e z i e n m e t w e l k e t a a i h e i d d e o u d e o n d e r w i j s v o r m e n g e h a n d - haafd w o r d e n , w a n n e e r d e z i n d a a r u i t r e e d s l a n g v e r d w e n e n i s . D a a r o m z i e t men n o g s t e e d s h e t “domweg u i t h e t h o o f d l e - r e n ” , o p z e g g e n , r e c i t e r e n o f n e e r s c h r i j v e n v a n h e t g e l e e r d e , w a a r b i j a f w i j k i n g e n v a n d e l e t t e r l i j k e t e k s t a l s f o u t e n ( ” z o n d e n “ ) w o r d e n b e o o r d e e l d , e . d . H e t o n t h o u d e n v a n l e e r - s t o f , d i e d e l e e r l i n g n i e t s z e g t e n d i e h i j n i e t m e t b e g r i p h e e f t v e r w e r k t , l e i d t t o t ” v e r b a l i s m e “ . O p d e z e ” w o o r d k e n n i s zonder b e g r i p “ w o r d t t e g e n w o o r d i g v e e l e n t e r e c h t a f g e g e - ven. To c h m o e t men b e d e n k e n , d a t h e t k l e i n e k i n d z i j n m o e - d e r t a a l o p d i e m a n i e r l e e r t . E e r s t w o r d e n d e w o o r d e n o p g e n o - men, t e r w i j l h e t b e g r i p p a s l a t e r k o m t . D i t i s v o o r h e t k i n d een n a t u u r l i j k e w i j z e v a n l e r e n , h e t s c h o o l s e g e h e u g e n - l e r e n w o r d t e c h t e r m e e s t a l a l s e e n o n n a t u u r l i j k e v o r m v a n d r e s s u u r o p g e l e g d . D i t i s e e n ” h i s t o r i s c h o v e r b l i j f s e l “ v a n e e n methode, d . w . z . e e n m e t h o d e ( w e g ) d i e i n d e m e e s t e g e v a l l e n geen z i n m e e r h e e f t ( z o a l s w e d a t o o k b i j h e t h o o r c o l l e g e tegenkwamen). Na d e M i d d e l e e u w e n w o r d t s t e e d s m e e r e e n n i e u w p r i n c i p e v o o r o p g e s t e l d , n l . d e ” a a n s c h o u w e l i j k h e i d “ . L e e r s t o f i s d a n n i e t m e e r i n e e r s t e i n s t a n t i e k e n n i s i n d e v o r m v a n w o o r d e n , maar d a t g e n e w a t i n d e z i n t u i g l i j k e w e r e l d t e b e l e v e n i s . Z i e n , h o r e n , t a s t e n , e n z . d i e n e n , o m z i c h j u i s t e v o o r s t e l - l i n g e n o v e r d e w e r e l d t e g a a n v o r m e n . D i e v o o r s t e l l i n g e n vormen d a n e i g e n l i j k d e k e n n i s . D i t v i n d t p l a a t s i n h e t t i j d p e r k v a n d e o n t d e k k i n g e n _ e n h e t o n t s t a a n v a n d e n a t u u r - wetenschap. H e t s t r e v e n v a n d e mens om d e n a t u u r l i j k e w e r e l d om z i c h h e e n t e l e r e n k e n n e n w o r d t n u o v e r h e e r s e n d . D e z e v e r a n d e r i n g e n i n d e c u l t u u r w o r d e n d a n o o k z i c h t b a a r i n h e t o n d e r w i j s . N i e u w e v a k k e n v e r s c h i j n e n , z o a l s a a r d r i j k s k u n d e , p l a n t - e n d i e r k u n d e , d i e z o n d e r a a n s c h o u w e l i j k h e i d o o k m o e i - l i j k d e n k b a a r z i j n . De b e k e n d s t e v o o r v e c h t e r h i e r v a n w a s C o m e n i u s ( 1 7 e e e u w ) , van w i e d e e e r s t e p l a a t j e s i n s c h o o l b o e k e n w a r e n . Te g e nwo o r - d i g i s d i t v a n z e l f s p r e k e n d g e w o r d e n ; e r i s e e n v l o e d v a n b e e l d e n e n e e n a r s e n a a l v a n h u l p m i d d e l e n d a a r t o e ( w a n d p l a - t e n , d i a ' s , fi l m s , e n z . ) . To c h z i j n e r n o g s t e e d s v e l e k l a c h t e n o v e r v e r b a l i s m e i n h e t o n d e r w i j s . Velen h e b b e n d i n g e n g e l e e r d i n d e t r a n t v a n : ” O p d e h e l l i n g e n v a n d e L i b a n o n g r o e i t d e c e d e r “ . R e p e t i t i e s warden v o l d o e n d e g e m a a k t , w a n n e e r men v r a g e n a l s : ” W a a r g r o e i t d e c e d e r ? “ - o f ” O p d e L i b a n o n g r o e i t ( v u l 6. i n ) m e t h e t j u i s t e w o o r d k a n b e a n t w o o r d e n . E n i g e v o o r - s t e l l i n g , w a t e e n c e d e r i s e n w a a r d e L i b a n o n l i g t , o n t b r e e k t b i j d e m e e s t e m e n s e n ; t a l l o z e o n d e r z o e k i n g e n hebben d a t a a n g e t o o n d . Met h e t p r i n c i p e v a n d e a a n s c h o u w e l i j k h e i d w o r d t e i g e n l i j k n a g e s t r e e f d , d a t f e i t e n k e n n i s i . p . v . a l l e e n w o o r d e n k e n n i s t o t s t a n d k o m t . Wat men v a a k a l s “ a l g e m e n e o n t w i k k e l i n g ” a a n d u i d t , i s e e n mengsel v a n w o o r d e n - e n f e i t e n k e n n i s . Deze k e n n i s i s , i n t e g e n s t e l l i n g t o t d e v r o e g e r e l e z i n g e n , d u i d e l i j k b e d o e l d v o o r h e t l e v e n o p d e z e a a r d e , o p d a t d e k o - mende g e n e r a t i e z i j n p l a a t s k a n v i n d e n i n d e hem o m r i n g e n d e n a t u u r e n c u l t u u r . I n d e e e r s t e t i j d w e r d d i t o o k n o g i n e e n r e l i g i e u z e s f e e r b e l e e f d , v o o r C o m e n i u s e n z i j n t i j d g e n o t e n was d e z i n v a n h e t v e r w e r v e n v a n k e n n i s n o g v o o r a l : v e r w o n - d e r i n g e n e e r b i e d v o o r d e S c h e p p e r. I n h e t t i j d p e r k v a n d e v e r l i c h t i n g k o m t s t e e d s m e e r e e n d e r - de p r i n c i p e o p d e v o o r g r o n d . A l s v o o r n a a m s t e t a a k v a n h e t o n d e r w i j s w o r d t g e z i e n d e s c h o l i n g v a n h e t v e r s t a n d . M e t h e t i n t e l l e c t k a n men d e n a t u u r l i j k e e n m a a t s c h a p p e l i j k e w e r k e - l i j k h e i d b e h e e r s e n . N u g a a t h e t e r v o o r a l om w a t j e m e t h e t g e l e e r d e k u n t d o e n . H e t g a a t om “ n u t t i g e l l k e n n i s , w a n t ” k e n - n i s i s m a c h t “ ( B a c o n ) . K e n n i s k r i j g t e e n i n s t r u m e n t e e l k a r a k t e r . M e t domweg u i t h e t h o o f d g e l e e r d e k e n n i s k a n men w e i n i g d o e n , w e l m e t h e t i n t e l l i g e n t h a n t e r e n v a n k e n n i s e n b e g r i p p e n . O p d e z e w i j z e v e r s c h u i f t d e a a n d a c h t s t e e d s m e e r naar h e t o n t w i k k e l e n v a n h e t d e n k v e r m o g e n z e l f . Zo w o r d t b . v . d e s t u d i e v a n h e t L a t i j n n i e t m e e r a l l e e n v e r d e d i g d o p g r o n d v a n d e t r a d i t i e , m a a r a l s s c h o l i n g van l o g i s c h d e n k e n . Men k a n z e l f s e e n i n g e n i e u r s s t u d i e b e t e r v o l b r e n g e n m e t L a t i j n i n d e v o o r o p l e i d i n g d a n z o n d e r. B i j d e w i s k u n d e i s d a t n o g d u i d e l i j k e r h e t g e - v a l . B e t e k e n d e d e s t u d i e d a a r v a n o u d t i j d s , d a t men d e g e e s t e l i j k e w e t m a t i g h e d e n v a n d e k o s m o s l e e r d e k e n n e n , nu g a a t h e t om h e t o e f e n e n v a n d e n k o p e r a t i e s , d i e n u t - t i g z i j n v o o r h e t d a g e l i j k s l e v e n e n i n w e t e n s c h a p e n t e c h n i e k t o e g e p a s t w a r d e n . Nu i s d e mens h e l e m a a l h e e r v a n z i j n k e n n i s g e w o r d e n ; d e b e - d o e l i n g i s d a t h i j z e g e b r u i k t om z i j n o m g e v i n g t e v e r a n d e - r e n . Z i j n e i g e n ( t e c h n i s c h e ) w e r e l d t e s c h e p p e n - a l l e e n w a t voor d e z e t o e k o m s t b r u i k b a a r i s , i s n u t t i g e k e n n i s . 7. Van i n t e l l e c t u a l i s t i s c h onderwijs n a a r ontwikkeling van d e hele mens De o n t w i k k e l i n g v a n d e d r i e genoemde v o r m e n v a n l e r e n , n l . het v e r b a l e g e h e u g e n - l e r e n , h e t v e r w e r v e n v a n a a n s c h o u w e l i j - ke v o o r s t e l l i n g e n e n d e s c h o l i n g v a n h e t v e r s t a n d e l i j k d e n - ken, h e b b e n s t e r k o n d e r d e i n v l o e d g e s t a a n v a n h e t opkomende i n t e l l e c t u a l i s m e v a n d e l a a t s t e e e u w e n . N o g h e d e n t e n d a g e hebben w i j e e n o v e r w e g e n d i n t e l l e c t u a l i s t i s c h o n d e r w i j s . B i j d e o v e r g a n g v a n d e 1 8 e n a a r d e 1 9 e e e u w b e g i n t e e n n i e u w e l e m e n t i n d e d o e l s t e l l i n g v a n h e t o n d e r w i j s e e n r o l t e s p e - l e n , d i e men m e t h e t t r e f w o o r d : p e r s o o n l i j k h e i d s v o r m i n g k a n a a n d u i d e n . H e t g a a t d a a r b i j n i e t a l l e e n om d e v o r m i n g v a n h e t i n t e l l e c t , m a a r o o k om d i e v a n h e t g e v o e l s - e n w i l s l e - v e n . Men g i n g d e u i t d r o g e n d e w e r k i n g v a n e e n z i j d i g i n t e l l e c - t u a l i s t i s c h o n d e r w i j s b e l e v e n ( k a m e r g e l e e r d e n , k l e r k e n e n d e ” v e r b u r g e r l i j k i n g “ v a n d e h e l e c u l t u u r ) . M e t name d e l e i d e n - de g e e s t e n v a n h e t D u i t s e i d e a l i s m e e n d e R o m a n t i e k z e t t e n de a a n v a l o p h e t t r a d i t i o n e l e b o l w e r k v a n h e t o n d e r w i j s i n . Daar g a a t h e t i n h o o f d z a a k n b g om i n d e o n d e r w i j s v e r n i e u - w i n g . S t e e d s d u i d e l i j k e r w o r d t h e t , d a t d e v o r m i n g d i e v r o e - ger m i n o f m e e r b e w u s t e n b u i t e n d e s c h o o l p l a a t s v o n d d o o r de f a m i l i e , t r a d i t i e , k e r k , v o l k s l e v e n , e n z . s t e e d s z w a k k e r w o r d t , z o d a t h e t g e v o e l s - e n w i l s l e v e n v e e l m e e r b e w u s t i n h e t o n d e r w i j s z o u m o e t e n w a r d e n b e t r o k k e n . Men z e g t d a a r o m : h e t o n d e r w i j s m o e t p e d a g o g i s c h w o r d e n . De i n v l o e d v a n d e z e b e w e g i n g i n d e o n d e r w i j s w e r e l d g a a t i n de p r a k t i j k v a n ” o n d e r n a a r b o v e n “ , d . w . z . h o e j o n g e r d e l e e f t i j d s g r o e p v a n d e l e e r l i n g e n e n h o e l a g e r h e t m a a t s c h a p - p e l i j k p r e s t i g e v a n e e n s c h o o l t y p e i s ( b . v . o n d e r w i j s v o o r zwakbegaafden) d e s t e v e r d e r i s men d a a r m e t d e z e v e r n i e u - w i n g . H e t w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r w i j s k o m t d u s h e t l a a t s t i n de i n v l o e d s s f e e r d a a r v a n . D e u n i v e r s i t e i t i s d e b r o n v a n d e i n t e l l e c t u a l i s t i s c h e o n d e r w i j s d o e l e n e n - v o r m e n . V o o r z o v e r ons o n d e r w i j s i n t e l l e c t u a l i s t i s c h i s , i s d i t d o o r i m i t a t i e van d e u n i v e r s i t e i t m e t z i j n e n o r m m a a t s c h a p p e l i j k p r e s t i g e . O n d e r w i j s v e r n i e u w i n g h e e f t n o g g e e n d a a r m e e v e r g e l i j k b a a r p r e s t i g e , d a t i s é é n v a n d e r e d e n e n ; waarom e r z o v e e l w e e r - s t a n d t e g e n i s . E e n a n d e r e r e d e n i s , d a t e r a l t e v a a k i n n e v e l i g e b e g r i p p e n o v e r ” v e r n i e u w i n g “ e n ” v o r m i n g “ w o r d t g e - s p r o k e n , z o d a t h e t m o e i l i j k b l i j k t d e w e g t e v i n d e n v a n hooggestemde f r a s e o l o g i e n a a r d e c o n c r e t e c o n s e q u e n t i e s d a a r v a n . Deze g e h e l e o n t w i k k e l i n g h e e f t n a t u u r l i j k g e v o l g e n v o o r d e methoden v a n o n d e r w i j s e n o p l e i d i n g e n , d i e w e h i e r s l e c h t s a a n d u i d e n . D e o r i ë n t a t i e o p d e t o e k o m s t e n h e t ” i n s c h a k e l e n van d e w i l i n h e t o n d e r w i j s “ l e i d t t o t v e e l m e e r a c t i e v e l e e r v o r m e n . H e t g a a t om z e l f e r v a r e n i n s i t u a t i e s w a a r d e l e e r l i n g i e t s m o e t d o e n , p r o b e r e n , v e r k e n n e n , e x p l o r e r e n , e x p e r i m e n t e r e n , v a n g e m a a k t e f o u t e n l e r e n , c o n c l u d e r e n , o n t - dekken, e . d . B. Voor h e t w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r w i j s i s h e t i n t e r e s s a n t , d a t a l d e z e t e r m e n w i j z e n o p e e n i n s t e l l i n g e n w e r k w i j z e d i e b i j h e t o n d e r z o e k b e h o o r t . H e t g a a t n i e t om d e v r a a g o f a l l e s t u d e n t e n a l l e s o p n i e u w z o u d e n m o e t e n o n t d e k k e n , d a t z a l niemand w i l l e n b e w e r e n , m a a r a l l e e n om h e t f e i t d a t w e r k e - l i j k i n z i c h t p a s w o r d t v e r w o r v e n l a n g s d e w e g d e r e r v a r i n g en o n t d e k k i n g ( h e t g e e n l e i d i n g e n h u l p n i e t u i t s l u i t ) . Steeds m e e r k o m t v a n d e v o o r s t e l l i n g a f , d a t d e s t u d e r e n d e een v a t i s , d a t a l l e e n m e t g e p r e p a r e e r d e e i n d c o n c l u s i e s v a n andermans e r v a r i n g e n ( z l e e r s t o f ) z o u m o e t e n w o r d e n g e v u l d . T h e o r e t i s c h i s men h e t d a a r o v e r e i g e n l i j k a l l a n g e e n s , m a a r m e r k w a a r d i g e r w i j z e g a a t i n d e p r a k t i j k h e t ” v u l l e n v a n v a - t e n “ n o g i n b e l a n g r i j k e m a t e o n g e s t u u r d v e r d e r . D e r e d e n d a a r v o o r i s w a a r s c h i j n l i j k d a t d e g r o t e m e e r d e r h e i d d e r d o - c e n t e n z i c h n a u w e l i j k s m e t v r a g e n v a n d e d i d a c t i e k h e e f t b e - z i g g e h o u d e n , n o c h e r c o n s e q u e n t i e s v o o r d e p r a k t i j k u i t h e e f t g e t r o k k e n . Z o l a n g d i t h e t g e v a l i s z u l l e n d e o u d e g e - woonten v a n l e s g e v e n e n s t u d e r e n b i j g e b r e k a a n a l t e r n a t i e - ven d o o r g a a n . Een v e r n i e u w i n g v a n d e d i d a c t i e k i n h e t w e t e n s c h a p p e l i j k o n - d e r w i j s o p d i t p u n t , z o u o v e r i g e n s m i s s c h i e n e e n o p l o s s i n g kunnen b i e d e n v o o r h e t b e k e n d e p r o b l e e m , d a t v e l e d o c e n t e n en w e t e n s c h a p p e l i j k m e d e w e r k e r s e e n d u i d e l i j k e v o o r k e u r h e b - ben v o o r w e t e n s c h a p p e l i j k w e r k ( r e s e a r c h ) e n e e n m e e r o f mindere a f k e e r v a n d e o n d e r w i j s t a a k . Het e e r s t e i s i n t e r e s s a n t , m e n l e e r t e r z e l f i e t s v a n , b e - r e i k t e e n h o g e r w e t e n s c h a p p e l i j k n i v e a u , e r z i t e e n a v o n - t u u r l i j k e k a n t a a n o m d a t men a a n h e t g r o n d v a n d e o n t w i k k e - l i n g w e r k t , m e n o n d e r v i n d t d e b e l a n g s t e l l i n g v a n v a k g e n o t e n voor d e r e s u l t a t e n e n b e v o r d e r t d a a r d o o r t e n s l o t t e z i j n ( w e t e n s c h a p p e l i j k e ) c a r r i è r e . B i j h e t g e v e n v a n o n d e r w i j s d a a r e n t e g e n , m o e t d e d o c e n t doorgeven w a t v o o r hem e n z i j n v a k c o l l e g a ' s n i e t s n i e u w s meer i s . G e s p r e k k e n m e t h e n d a a r o v e r z i j n d a n o o k n i e t b e - l a n g w e k k e n d : e e n r e e d s v e r w e r k t - s o m s v e r o u d e r d - s t u k w e - t e n s c h a p i n r e e d s g e d o g m a t i s e e r d e v o r m m o e t a a n moeizaam b e - g r i j p e n d e l i e d e n w o r d e n g e b r a c h t e n o p t e n t a m e n s u i t s t u n t e - lende c a n d i d a t e n w o r d e n t e r u g g e v r a a g d . Rondom h e t o n d e r w i j s hangt n o g i e t s v a n d e s c h o l a s t i s c h e s f e e r , d i e w e l i s w a a r t o t voor k o r t e e n g r o o t g e z a g g a f - d e g e h e l e s c h a r e p e n t m e t gebogen h o o f d e l k h o o g - o f z e e r g e l e e r d w o o r d o p , e r w o r d t n o o i t t e g e n g e s p r o k e n e n e l k e g r i l v a n d e e x a m i n a t o r i s w e t - maar d i e o o k t o t e e n g e e s t e l i j k e s t e r i l i t e i t v o e r t , d i e d o o r v e l e n i n d e z e t i j d a l s w e i n i g b e g e r e n s w a a r d i g w o r d t b e l e e f d . H i e r l i g t w e e r é é n v a n d e r e d e n e n , w a a r o m v e l e n i n h e t h o g e r o n d e r w i j s d e n e i g i n g h e b b e n n i e t o v e r d i d a c t i s c h e v r a g e n n a t e d e n k e n . D i t z o u g e e s t e l i j k e e n e r g i e v e r g e n t e n k o s t e v a n onderzoek e n w e t e n s c h a p s b e o e f e n i n g , t e r w i j l z i j d e n u é é n - maal n o o d z a k e l i j k e o n d e r w i j s t a a k l i e v e r a l s e e n p r o b l e e m - v r i j e r o u t i n e z o u d e n w i l l e n a f d o e n . 9. Nog i e t s o v e r d e ” i n s c h a k e l i n g v a n h e t g e v o e l “ . H e t w e r k e n met m e e r g e d i f f e r e n t i e e r d e e n m e e r a c t i e v e o n d e r w i j s v o r m e n kan d o c e n t e n e n l e i d e r s v a n w e r k g r o e p e n e n p r a c t i c a m e t d i - d a c t i s c h e i n t e r e s s e , s t i m u l e r e n d e e r v a r i n g e n v e r s c h a f f e n . S t u d i e e n o n d e r z o e k k u n n e n w a t s t i j l e n s f e e r b e t r e f t v e e l d i c h t e r b i j e l k a a r w o r d e n g e b r a c h t . H e t g a a t b i j g o e d o n d e r - w i j s n i e t a l l e e n om h e t z o r g e n v o o r d e m o t i v a t i e v a n s t u d e n - t e n , m a a r o o k om d i e v a n d e d o c e n t e n . H e t l a a t s t e i s t r o u - wens e e n v o o r w a a r d e v o o r h e t e e r s t e . O n d e r w i j s d a t n i e t m e t e e n z e k e r e n t h o u s i a s m e w o r d t g e g e v e n komt v r i j s p o e d i g i n e e n m i n o f m e e r s t e r i e l e s f e e r t e r e c h t , d i e m e t e e n d o s i s t e g e n z i n , ' z o w e l v a n d o c e r e n d e n a l s v a n s t u d e n t e n w o r d t o n d e r g a a n . Examendwang, s o c i a a l p r e s t i g e , e . d . h o u d e n d e z e i n s t i t u t i e s e c h t e r i n s t a n d , o n d a n k s e e n t e g e r i n g e b e v r e d i g i n g e n r e n d e m e n t . Van g r o o t b e l a n g v o o r h e t l e e r e f f e c t i s i m m e r s , w e l k e ” p e r - s o o n l i j k e v e r h o u d i n g “ v a n d e l e r e n d e t o t d e l e e r s t o f t i j d e n s het l e r e n t o t s t a n d k o m t ( v e r w a c h t i n g , b e l a n g s t e l l i n g , o n - v e r s c h i l l i g h e i d , t e g e n z i n , t w i j f e l , e n z . ) . Zonder e e n z e k e r e p o s i t i e v e v e r h o u d i n g t o t e e n b e p a a l d e s t o f , k a n men d e z e w e l opnemen e n o n t h o u d e n t o t a a n h e t t e n - tamen, m a a r d e z e w o r d t n i e t w e r k e l i j k g e i n t e g r e e r d . M o t i v a - t i e i s n i e t a l l e e n v a n b e l a n g v o o r e e n ” m e e r p l e z i e r i g e l e e r t i j d “ , m a a r v o o r h e t h e l e l a t e r e l e v e n . Z o w e l i n d e w e r e l d v a n h e t o n d e r w i j s a l s i n d i e v a n d e a r b e i d w o r d t h e t belang v a n m o t i v a t i e s t e e d s m e e r o n d e r k e n d . V r o e g e r w a s h e t g e b r u i k e l i j k t e s t e l l e n : d e v o o r g e s c h r e v e n l e e r s t o f m o e t g e - l e e r d w o r d e n , w a t d e l e e r l i n g d a a r v a n v i n d t o f h o e h i j z i c h v o e l t , h e e f t d a a r n i e t s mee t e m a k e n , h e t i s z i j n p l i c h t , enz. D i t i s v o l k o m e n b e g r i j p e l i j k a l s men i n g e d a c h t e n t e r u g g a a t t o t d e t i j d , w a a r i n a l l e w i j s h e i d ” v a n b o v e n “ e n v a n d e v o r i g e g e n e r a t i e s kwam; h e t o n d e r w i j s h a d d a a r o m d e t a a k d e - ze w i j s h e i d a a n d e v o l g e n d e g e n e r a t i e d o o r t e g e v e n . D e z e w i j s h e i d i s o n a f h a n k e l i j k v a n p e r s o o n l i j k e w e n s e n e n g e v o e - l e n s , d i e i n d e g r o n d a l l e z o n d i g z i j n e n d o o r o n d e r w e r p i n g aan d e w a a r h e i d o f d e m o r a a l m o e t e n w o r d e n o v e r w o n n e n . V e r g e l i j k t men d a a r m e e h e t t e g e n w o o r d i g e m e n s b e e l d e n d e m a a t s c h a p p e l i j k e r e a l i t e i t , d i e d a a r v a n e e n u i t d r u k k i n g i s , w a a r b i j h e t g a a t om d e v o r m i n g v a n m e n s e n , d i e s t r a k s z e l f - s t a n d i g e n v e r a n t w o o r d e l i j k m o e t e n o r g a n i s e r e n , b e s l i s s e n e n handelen i n e e n w e r e l d i n o n t w i k k e l i n g , d a n i s d u i d e l i j k d a t m o t i v a t i e d a a r v o o r e s s e n t i e e l i s . D e o u d e , o p a a n v a a r d g e z a g b e r u s t e n d e m o r a a l , d i e d e w i l v a n l e e r l i n g e n ( e v e n a l s v a n o n d e r g e s c h i k t e n i n h e t a r b e i d s l e v e n ) v a n b u i t e n b e d o e l t t e l e i d e n , f u n c t i o n e e r t n i e t m e e r. D a a r v o o r i s s t e e d s m e e r u i t e r l i j k e d w a n g v i a e x a m e n s , g e r e g l e m e n t e e r d e e i s e n e n d e daarmee v e r b o n d e n m a a t s c h a p p e l i j k e s a n c t i e s i n d e p l a a t s g e - komen. D e z e m i d d e l e n ( m e t h u n n e g a t i e v e b i j v e r s c h i j n s e l e n ) worden m i n d e r n o d i g , n a a r m a t e d e l e r e n d e n m e e r g e m o t i v e e r d z i j n d o o r d e l e e r i n h o u d e n z e l f e n h u n z i n i n e e n g r o t e r v e r - band e n v o o r e e n t o e k o m s t i g e o p g a v e . Het i s m i s s c h i e n g o e d o p e e n m o g e l i j k m i s v e r s t a n d t e w i j z e n , n a m e l i j k d a t d e p r i n c i p e s v a n e e n n i e u w e d i d a c t i e k n i e t e e n - v o u d i g e e n v e r v a n g i n g z i j n v a n d e o u d e r e . O v e r d r a c h t v a n c u l t u u r , w o o r d e n k e n n i s , f e i t e n k e n n i s e n o n t - w i k k e l i n g v a n h e t v e r s t a n d e l i j k d e n k e n b l i j v e n e v e n g o e d n o o d z a k e l i j k e d o e l e i n d e n , o o k i n v e r n i e u w d o n d e r w i j s . D o o r g e v o e l e n w i l i n h e t l e r e n t e b e t r e k k e n , w o r d t d e i n t e l l e c - t u e l e v e r w e r k i n g v a n d e s t o f n i e t u i t g e s c h a k e l d , m a a r j u i s t v e r r i j k t . B e l a n g s t e l l i n g e n z e l f w e r k z a a m h e i d , o n t d e k k i n g e . d . v e r d i e p e n e n i n t e n s i v e r e n h e t p r o c e s v a n d e v e r w e r k i n g van k e n n i s e n i n z i c h t e n d e h e l e p e r s o o n v a n d e s t u d e r e n d e maakt e r e e n o n t w i k k e l i n g a a n d o o r . De d o o r sommige ” v e r n i e u w e r s “ g e s u g g e r e e r d e v o o r s t e l l i n g , d a t a l h e t v o o r g a a n d e v e r k e e r d w a s e n d o o r i e t s n i e u w s - e n ” d u s “ b e t e r s - m o e t w o r d e n v e r v a n g e n , h e e f t b e g r i j p e l i j k e r - w i j z e b i j v e l e n w e e r s t a n d e n t e g e n e e n n i e u w e d i d a c t i e k o p g e - r o e p e n . COPYRIGHT N P I 1 0 .

leren_vroeger_en_nu.txt · Last modified: 2018/10/03 06:08 (external edit)