het_formuleren_van_opleidingsdoelen

Back to list

Copyright © Association for Social Development (ASD) 2013 All Rights Reserved. No part of this website may be reproduced or published without the express consent of Association for Social Development (ASD). Please also read http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Original format:

npi_-_het_formuleren_van_opleidingsdoelen.pdf

HET FORMULEREN VAN OPLEIDINGSDOELEN 1. Algemeen s y l l a b u s : 6 1 9 5 . 8 8 2 LB/LO Het f o r m u l e r e n v a n d o e l s t e l l i n g e n i n h e t p r o c e s v a n o p - l e i d e n e n l e r e n n e e m t i n d a t p r o c e s e e n b e l a n g r i j k e p l a a t s i n . E n e r z i j d s o m d a t h e t z o w e l d e o p l e i d e r a l s d e l e r e n d e v o o r h e t e e r s t b r e n g t i n h e t g e b i e d v a n d e v o o r s t e l l i n g e n o v e r hetgeen b e r e i k t z o u m o e t e n w o r d e n om h e t d o o r o p l e i d e r e n l e r e n d e g e s i g n a l e e r d e t e k o r t “ o p t e l o s s e n ” , a n d e r z i j d s , omdat h e t d e b a s i s v o r m t v o o r h e t i n t e r i c h t e n l e e r p r o - ces e n d a a r b i j b e h o r e n d e l e e r s i t u a t i e s . A n d e r s g e z e g d : d e o p l e i d i n g s d o e l e n w i j z e n e n e r z i j d s o p m o t i e v e n b i j d e l e r e n d e e n o p l e i d e r v a n w a a r u i t z i j h a n d e l e n i n h e t p r o - ces v a n o p l e i d e n e n l e r e n . A n d e r z i j d s maken o p l e i d i n g s - doelen z i c h t b a a r e n t o e t s b a a r w a t w o r d t n a g e s t r e e f d i n h e t p r o c e s . I n d i t a r t i k e l w o r d t e e n b e e l d g e s c h e t s t v a n de a s p e c t e n d i e e e n r o l s p e l e n b i j h e t f o r m u l e r e n v a n o p - l e i d i n g s d o e l e n e n d e f a c e t t e n v a n w a a r u i t o p l e i d i n g s d o e - l e n z i j n o p g e b o u w d . 2. Hoe komt e e n o p l e i d i n g s d o e l t o t s t a n d ? Z o a l s i n d e i n l e i d i n g w e r d a a n g e g e v e n n e e m t h e t p r o c e s van f o r m u l e r e n v a n o p l e i d i n g s d o e l e n e e n c e n t r a l e r o l i n . De d o e l s t e l l i n g i s h e t e i n d p u n t v a n h e t o n d e r z o e k v a n d e l e e r b e h o e f t e n e n h e t b e g i n p u n t v a n h e t o p s t e l l e n v a n e e n o p l e i d i n g s p r o g r a m m a . Deze p l a a t s i n h e t m o d e l v a n o p l e i d e n e n l e r e n b r e n g t o o k met z i c h m e e , d a t e e n o p l e i d i n g s d o e l p a s z i j n b e w u s t m a - kende e n m o t i v e r e n d e w e r k i n g k a n h e b b e n a l s h e t o n d e r d e e l u i t m a a k t v a n d e i n d i e s p e c i fi e k e s i t u a t i e a a n d e o r d e z i j n d e b e h o e f t e n e n m o g e l i j k h e d e n om v o r m t e g e v e n a a n h e t l e e r p r o c e s . E e n o p l e i d i n g s d o e l o p z i c h z e l f h o e f t n o g geen o n t w i k k e l i n g m e t z i c h mee t e b r e n g e n , p a s i n d e c o n - t e x t v a n d e s p e c i fi e k e s i t u a t i e k a n h e t z i j n w e r k i n g h e b - ben. Een a n d e r f a c e t v a n h e t f o r m u l e r e n v a n o p l e i d i n g s d o e l e n i s d a t h e t g e s p r e k d a a r o v e r e e n b e e l d z o u m o e t e n o p l e v e - ren w e l k e v e r m o g e n s i n d e l e r e n d e a a n w e z i g z o u d e n m o e t e n z i j n , z o d a t a a n h e t e i n d v a n d e l e e r t i j d , h e t d e d e e l n e - m e r ( s ) a a n h e t l e e r p r o c e s i n s t a a t s t e l t t e f u n c t i o n e r e n z o a l s w o r d t n a g e s t r e e f d . Om d a t b e e l d t e l a t e n s p r e k e n i s h e t v a n b e l a n g h e t t o t e e n l e v e n d e v o o r s t e l l i n g t e b r e n - gen, m e t a n d e r e w o o r d e n : i n h e t p r o c e s v a n h e t f o r m u l e r e n en w e e r g e v e n v a n o p l e i d i n g s d o e l e n i s h e t v a n b e l a n g h e t b e e l d v a n u i t d e c o n t e x t e n a a n s l u i t e n d o p d e b e t e k e n i s - w e r e l d v a n d e l e r e n d e i n t e v u l l e n e n o p t e b o u w e n . Waarover k u n n e n v o o r s t e l l i n g e n w o r d e n g e m a a k t ? I n e e r s t e i n s t a n t i e g a a t h e t h i e r om h e t g e b i e d v a n h e t o p l e i d e n . Daarmee w o r d t h e t g e b i e d u i t g e s l o t e n w a a r i n wel s p r a k e i s v a n e e n l e e r p r o c e s m a a r w a a r i n d e l e r e n d e z e l f s t a n d i g z i j n e r v a r i n g e n t o t i n z i c h t e n b r e n g t . H e t z a l d u i d e l i j k z i j n , d a t h e t v r i j w e l o n m o g e l i j k i s t o t v o o r - s t e l l i n g e n t e komen o v e r s i t u a t i e s e n g e l e g e n h e d e n d i e z i c h m i s s c h i e n k u n n e n v o o r d o e n w a a r i n z e l f s t a n d i g e e r v a - r i n g e n k u n n e n w o r d e n o p g e d a a n . I m m e r s , d e z e s i t u a t i e s z i j n v a a k n i e t t e v o o r z i e n e n d a a r b i j b l i j f t d e v r a a g o n - beantwoord o f d e z e s i t u a t i e t e maken z a l h e b b e n m e t d e vragen e n o p g a v e n d i e l i g g e n o p h e t l e v e n s p a d v a n d e c u r - s i s t . S i m p e l g e z e g d : o p l e i d i n g s d o e l e n k u n n e n s l e c h t s b e - t r e k k i n g h e b b e n o p h e t o p t e l e i d e n l e e r g e b i e d , h e t g e - b i e d w a a r o p l e i d e r e n l e r e n d e samen e r v a r i n g e n k u n n e n hebben. 3.1 O p l e i d i n g s d o e l e n e n l e e r r e s u l t a t e n 2. A l l e a c t i v i t e i t e n v a n o p l e i d e n e n l e r e n o n t l e n e n h u n z i n aan h e t b e r e i k e n v a n l e e r r e s u l t a t e n . Wa a r s p r a k e i s v a n o p l e i d i n g e n e n l e r e n , d . w . z . w a a r men t r a c h t h e t l e r e n bewust t e r i c h t e n e n t e l e i d e n w o r d e n b e p a a l d e l e e r r e s u l - t a t e n n a g e s t r e e f d . O p l e i d i n g s d o e l e n w o r d e n d a a r m e e g e r i c h t o p h e t b e r e i k e n van r e s u l t a t e n . Het e e r s t e f a c e t v a n h e t o p l e i d i n g s d o e l w o r d t h i e r m e e aangegeven: Het o p l e i d i n g s d o e l w o r d t weergegeven i n t e r m e n v a n een r e s u l t a a t e n n i e t i n t e r m e n v a n een p r o c e s o f een w e r k w i j z e . A l s v o o r b e e l d : “ D e v o o r r a n g s r e g e l s k e n n e n ” g e e f t a a n d a t u i t e i n d e l i j k b e r e i k t z o u m o e t e n w o r d e n d a t men d e v o o r r a n g s r e g e l s k e n t . “ H e t d u i d e l i j k maken v a n v o o r r a n g s r e g e l s ” g e e f t a a n wat g e d a a n w o r d t om d e v o o r r a n g s r e g e l s t e k e n n e n e n h e e f t d a a r m e e g e e n d o e l k a r a k t e r m a a r s c h i l d e r t e e n weg n a a r e e n d o e l . Het t w e e d e f a c e t d a t h i e r m e e i n v e r b a n d s t a a t z o u a l s v o l g t k u n n e n w o r d e n w e e r g e g e v e n : I I H e t l e e r r e s u l t a a t i s d e v e r a n d e r i n g i n d e mens ( o f van d e mens) d i e z i c h u i t d r u k t a l s een n i e u w “ v e r m o - gen”, e e n n i e u w “ b e z i t ” . “Een p a s s e n d e w e r k r u i m t e h e b b e n ” i s e e n f o r m u l e r i n g met h e t k a r a k t e r v a n e e n d o e l s t e l l i n g . E c h t e r , h e t g a a t d a a r b i j n i e t om e e n v e r a n d e r i n g i n d e mens e n i s daarmee n i e t e e n o p l e i d i n g s d o e l , o m d a t h e t r e s u l t a a t z i c h b u i t e n mensen u i t d r u k t . 3 . 2 O p l e i d i n g s d o e l e n e n a a r d v a n d e vermogens Dat b r e n g t o n s o p h e t d e r d e f a c e t : 3 . 3 O p l e i d i n g s d o e l e n e n i n h o u d 3. A l s w e s p r e k e n o v e r d e v e r a n d e r i n g i n d e m e n s , d o e t z i c h de v r a a g v o o r w e l k e v e r a n d e r i n g e n z i c h k u n n e n v o o r d o e n , hoe h e t l e e r r e s u l t a a t i n d e mens a a n w e z i g i s , h o e h e t z i c h t b a a r g e m a a k t k a n w o r d e n e n t e g e b r u i k e n i s . M e n s p r e e k t d a n o v e r t e r m e n a l s k e n n i s , b e g r i p , i n z i c h t , v a a r d i g h e i d , g e w o o n t e , h o u d i n g , e n z . I n d e mens w o r d e n a l s h e t w a r e n i e u w e s t r u c t u r e n a a n g e - b r a c h t i n z i j n d e n k e n , v o e l e n e n w i l l e n . I I I I n h e t o p l e i d i n g s d o e l l i g t d e a a r d v a n h e t vermogen b e s l o t e n i n t e r m e n v a n k e n n e n , kunnen o f z i j n . “De v o o r r a n g s r e g e l s k e n n e n ” g e e f t d a a r m e e a a n d a t d e v o o r r a n g s r e g e l s v o o r d e l e r e n d e e e n v e r m o g e n i s d a t l i g t i n h e t g e b i e d v a n z i j n d e n k e n . “ D e v o o r r a n g s r e - g e l s k u n n e n t o e p a s s e n ” i s e e n d o e l s t e l l i n g d i e l i g t i n h e t g e b i e d v a n h e t h a n d e l e n , v a n d e v a a r d i g h e i d om met d e v e r k e e r s r e g e l s om t e g a a n . “De v o o r r a n g s r e g e l s b e w u s t w i l l e n h a n t e r e n ” d u i d t o p een i n n e r l i j k e k w a l i t e i t i n h e t g e b i e d v a n h e t z i j n : een z o d a n i g e r e l a t i e h e b b e n m e t h e t o n d e r w e r p v o o r - r a n g s r e g e l s , d a t e r b e w u s t mee omgegaan w o r d t i n p l a a t s v a n v r o e g e r w e l l i c h t o n b e w u s t . Naast d e a a r d v a n h e t v e r m o g e n i n t e r m e n v a n k e n n e n , k u n - nen e n z i j n z a l i n h e t o p l e i d i n g s d o e l h e t g e b i e d m o e t e n worden a a n g e g e v e n w a a r i n h e t i n z i c h t , d e v a a r d i g h e i d , d e h o u d i n g e . d . z i c h a f s p e l e n . I n h e t o p l e i d i n g s d o e l s t a a t aangegeven o p w e l k d e e l v a n d e w e r e l d h e t l e e r r e s u l t a a t w o r d t b e t r o k k e n . Daarmee z o u h e t v i e r d e f a c e t k u n n e n w o r d e n a a n g e g e v e n : IV I n h e t o p l e i d i n g s d o e l w o r d t aangegeven e n a f g e b a k e n d op w e l k d e e l v a n d e w e r e l d h e t vermogen w o r d t b e t r o k - ken. “De v o o r r a n g s r e g e l s k e n n e n ” g e e f t o n s e e n b e e l d v a n een s t u k v a n d e w e r e l d , n l . d e v o o r r a n g s r e g e l s . “ D e v o o r r a n g s b o r d e n k e n n e n ” g e e f t o n s w e e r e e n a n d e r g e - b i e d w e e r d a t o p z i c h z e l f d e e l u i t m a a k t v a n d e w e r e l d v a n h e t v e r k e e r , w a a r t o e o o k d e v o o r r a n g s r e - g e l s h o r e n , m a a r w e e r e e n a n d e r d e e l v o r m t . 4. 3 . 4 O p l e i d i n g s d o e l e n e n n i v e a u v a n h e t r e s u l t a a t De i n 3 . 2 a a n g e g e v e n a a r d v a n d e v e r m o g e n s komen w e i n v e l e g e d a a n t e n t e g e n : i n h e t g e b i e d v a n h e t w e t e n o n t m o e - ten w e b e g r i p p e n a l s : i n z i c h t , b e g r e p e n h e b b e n , u i t e r v a - r i n g w e t e n , k e n n i s h e b b e n , e n z . I n h e t g e b i e d v a n h e t kunnen komen w e b e g r i p p e n t e g e n a l s : v i r t u o o s k u n n e n h a n - d e l e n , a u t o m a t i s c h d i n g e n k u n n e n d o e n , m o e i t e l o o s k u n n e n h a n d e l e n , e n z . I n h e t g e b i e d v a n h e t z i j n h e b b e n w e t e maken m e t : g e w o o n t e n , n e i g i n g e n , h o u d i n g , g e d r a g , e n z . Deze b e g r i p p e n g e v e n d e k w a l i t e i t a a n d i e h e t v e r m o g e n h e e f t v o o r d e c u r s i s t . I m m e r s , h e t m a a k t v e r s c h i l u i t o f j e i e t s w e e t , z o d a t j e h e t a a n a n d e r e n k u n t u i t l e g g e n , d e gedachten e n samenhangen b e g r i j p t , t e n o p z i c h t e v a n h e t z o d a n i g w e t e n d a t d e i n h o u d d a a r v a n r e p r o d u c e r e n d v e r t e l d kan w o r d e n . B e i d e v o o r b e e l d e n g a a n o v e r w e t e n , m a a r o v e r v e r s c h i l l e n d e k w a l i t e i t e n . D e z e k w a l i t e i t , d i e a a n h e t vermogen w o r d t g e g e v e n , g e e f t e e n n a d e r e v e r fi j n i n g a a n . Een v e r fi j n i n g , d i e z i j n r e c h t v a a r d i g i n g v i n d t i n h e t f e i t , d a t u i t d e s p e c i fi e k e b e h o e f t e v a n mensen k a n b l i j - ken w e l k e k w a l i t e i t ( o f n i v e a u ) i n d i e s p e c i fi e k e s i t u a - t i e ( s ) n o d i g i s . Aangezien h e t g a a t om e e n k w a l i t e i t v a n h e t v e r m o g e n , i s i n e e n o p l e i d i n g s d o e l h e t n i v e a u t e r u g t e v i n d e n : a. i n d e o m s c h r i j v i n g v a n h e t v e r m o g e n , b . v. k e n n e n w o r d t : b e g r i j p e n , d o o r z i e n , i n z i e n , e n z . kunnen w o r d t : v a a r d i g z i j n , a u t o m a t i s c h h a n d e l e n , enz. z i j n w o r d t : n e i g e n t o t , s t r e v e n n a a r , e n z . e n / o f b. i n e e n b i j z i n d i e b e t r e k k i n g h e e f t o p d a t v e r m o g e n , b . v. z o d a n i g k e n n e n , d a t i n e i g e n w o o r d e n n a v e r t e l d kan w o r d e n . “De v o o r r a n g s r e g e l s z o d a n i g k e n n e n , d a t d e i n h o u d e x a c t k a n w o r d e n n a g e z e g d ” i s e e n n i v e a u v a n w e t e n , d a t w a a r s c h i j n l i j k o n v o l d o e n d e z a l z i j n om j e z e l f v e r k e e r s k u n d i g e t e n o e m e n . “De v o o r r a n g s r e g e l s z o d a n i g k e n n e n , d a t z i j i n v e r - s c h i l l e n d e s i t u a t i e s k u n n e n w o r d e n t o e g e p a s t ” , g a a t a l meer i n d e r i c h t i n g v a n d e w e t e n s c h a p w a a r a a n e e n v e r - k e e r s k u n d i g e b e h o e f t e h e e f t . Dat b r e n g t o n s o p h e t v i j f d e f a c e t : V V o o r t v l o e i e n d e u i t d e s p e c i fi e k e ( d a n w e l a l g e m e n e ) b e h o e f t e n v a n d e l e r e n d e i n z i j n w e r k s i t u a t i e om e e n b e p a a l d e k w a l i t e i t v a n h e t v e r m o g e n i n z i j n b e z i t t e hebben, d i e n t i n h e t o p l e i d i n g s d o e l h e t n i v e a u t e w o r - den o m s c h r e v e n i n t e r m e n v a n h o e d a n i g h e d e n v a n k e n n e n , kunnen e n z i j n . 3 . 5 O p l e i d i n g s d o e l e n e n omstandigheden v a n b e s c h i k b a a r - heid v a n h e t vermogen Binnen h e t g e b i e d v a n h e t n i v e a u , z o u g e s t e l d k u n n e n w o r - den, l i g t h e t g e b i e d v a n d e o m s t a n d i g h e d e n w a a r o n d e r h e t l e e r r e s u l t a a t b e s c h i k b a a r z o u m o e t e n z i j n . Kwam h e t n i v e a u v o o r t u i t d e s p e c i fi e k e o m s t a n d i g h e d e n van d e w e r k s i t u a t i e , ( b . v . v a n v e r k e e r s d e e l n e m e r o f v e r - k e e r s d e s k u n d i g e . ) z o k o m t i n h e t o p l e i d i n g s g e b i e d d e b e - s c h i k b a a r h e i d v a n h e t v e r m o g e n v o o r t u i t d e m o g e l i j k h e i d om h e t v e r m o g e n t e m a n i f e s t e r e n a a n h e t e i n d v a n h e t o p - l e i d i n g s p r o c e s . A n d e r s g e z e g d : n i v e a u e n o m s t a n d i g h e d e n van b e s c h i k b a a r h e i d g a a n b e i d e o v e r d e h o e d a n i g h e i d v a n h e t v e r m o g e n . H e t n i v e a u v i n d t z i j n r e c h t v a a r d i g i n g v a n - u i t d e w e r k s i t u a t i e , d e o m s t a n d i g h e d e n w a a r o n d e r h e t v e r - mogen b e s c h i k b a a r z o u m o e t e n z i j n , h e e f t m e t h e t p r o c e s t e d o e n . H e t g e e f t a . h . w . t i j d e n p l a a t s i n h e t o p l e i - d i n g s p r o c e s a a n . “De v o o r r a n g s r e g e l s z o d a n i g k e n n e n , d a t z i j i n v e r s c h i l - lende w e r k s i t u a t i e s k u n n e n w o r d e n t o e g e p a s t . ” De b i j z i n “ d a t z i j ” , e n z . t o t “ t o e g e p a s t ” , h e e f t b e t r e k - k i n g o p h e t n i v e a u : “ i n v e r s c h i l l e n d e w e r k s i t u a t i e s ” p r e - c i s e e r t d e o m s t a n d i g h e d e n w a a r o n d e r o v e r h e t v e r m o g e n w o r d t b e s c h i k t . “De v o o r r a n g s r e g e l s z o d a n i g k e n n e n , d a t z i j a a n c u r s i s t e n van d e r i j s c h o o l k u n n e n w o r d e n u i t g e l e g d ” i s e e n d o e l - s t e l l i n g v a n g e l i j k ( w a a r d i g ) n i v e a u , m a a r d i e o n d e r a n d e - re o m s t a n d i g h e d e n b e s c h i k b a a r z o u m o e t e n z i j n . Daarmee k a n h e t z e s d e f a c e t w o r d e n o m s c h r e v e n : 5. VI N a a s t h e t o m s c h r i j v e n v a n d e h o e d a n i g h e i d ( h e t n i v e a u ) v a n h e t vermogen i n h e t o p l e i d i n g s d o e l , z a l ook d e o m s t a n d i g h e i d w a a r i n o v e r d a t vermogen b e - s c h i k t k a n worden moeten worden a a n g e g e v e n . E . e . a . i n r e l a t i e t o t h e t o p l e i d i n g s p r o c e s . 4 . Te n s l o t t e Het f o r m u l e r e n v a n o p l e i d i n g s d o e l e n i s v a a k e e n moeizame t a a k : s o m s z i j n e r z o v e e l o p t e s t e l l e n d a t men e r b i j n a door b e d o l v e n r a a k t , s o m s l u k t h e t n i e t t o t e e n g o e d e v o o r s t e l l i n g t e komen w a t n u e c h t n o d i g i s v o o r d i e b e - paalde c u r s i s t . D e e r v a r i n g l e e r t , d a t h e t w o r s t e l e n m e t o p l e i d i n g s d o e l e n , o m z e i n e e n g o e d e v o r m t e k r i j g e n , r e k e n i n g h o u d e n d m e t d e f a c e t t e n d i e i n e e n o p l e i d i n g s - d o e l a a n w e z i g m o e t e n z i j n , z i j n v r u c h t e n a f w e r p t v o o r i e d e r e v o l g e n d e s t a p i n h e t l e e r p r o c e s . Immers: h o e w i l men p r o g r a m m e r e n a l s men g e e n g o e d b e e l d h e e f t o p w e l k n i v e a u h e t v e r m o g e n v a n d e c u r s i s t z o u m o e - ten w o r d e n g e b r a c h t , h o e k u n j e d i n g e n t o e t s e n a l s j e h e t n i e t g e f o r m u l e e r d h e b t . E e n g o e d b e w e r k t e a k k e r l e v e r t m e e s t a l g e z o n d e g e w a s s e n ! COPYRIGHT N P I 6.

het_formuleren_van_opleidingsdoelen.txt · Last modified: 2018/10/03 06:08 (external edit)